پرسش 14 . آداب توبه کدام است؟
حقیقت توبه، پشیمانى قلبى است؛ پشیمانى که در عمل خود را نشان مىدهد که مهمترین نُمود آن انجام واجبات و تدارک و قضاى آن چه عمل نشده و ترک محرّمات است که با همین مقدار توبه تحقق پیدا مىکند.
توبه آداب خاصى دارد که باید آن را از مستحبات توبه دانست که عبارتند از:
1- سه روز روزه گرفتن؛ امام صادق علیه السلام مىفرماید: « توبه نصوح که خداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه است» .71
2- غسل توبه؛ پیامبراکرم صلی الله عله و آله و سلم مىفرماید: « بندهاى نیست که گناهى کند (هر چه و هر اندازه که باشد) سپس پشیمان شود و توبه کند مگر این که خداوند به مغفرت و آمرزش به او نظر کند«، سپس پیامبر به شخصى که مىخواست توبه کند فرمود: « برخیز و غسل کن و براى خدا سجده نما».72
3- خواندن دو یا چهار رکعت نماز؛ امام صادق علیه السلام مىفرماید: « هر بندهاى که گناهى کرد، پس برخیزد و طهارت کند (وضو بگیرد) و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا است که توبهاش را بپذیرد، چون خود فرمودهاست: »هر کس کار زشتى کند یا به خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان مىیابد» .73
در روایت است که در روز یکشنبه ماه ذىقعده رسولخدا صلی الله علیه و آله و سلم به یارانش فرمود: کیست که بخواهد توبه کند؟ گفتند: همه مىخواهیم توبه کنیم،حضرت فرمود: « غسل کنید و وضو بگیرید و چهار رکعت نماز بخوانید. در هر رکعت پس از حمد، سوره قل هو ا& را سه مرتبه و « قل اعوذ برب الناس» و « قل اعوذ برب الفلق» را یک مرتبه بخوانید، پس هفتاد مرتبه استغفار کنید و آخرش بگویید: لا حول ولا قوْ الا بالله العلى العظیم، نیز این دعا را بخوانید: یا
عَزِیزُ، یا غَفّارُ، اغْفِرلىِ ذُنُوبِى وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ فَاًّنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ اًّلاّ أنْتَ. هر کس از امت من این عمل را بهجا آورد، از آسمان ندا مىشود که توبهات پذیرفته و گناهانت آمرزیده شد»
اصحاب گفتند: اگر کسى این عمل را در غیر این ماه بهجا آورد چگونه است؟ حضرت فرمود: »مثل همان است که بیان کردم. این کلمات را جبرئیل در شب معراج به من یاد داد» .74
4- دعاهاى توبه؛ مناسب است کسى که مىخواهد توبه کند دعاهاى توبهاى را که از ائمه معصومین: وارد شدهاست، به ویژه دعاهاى صحیفه سجادیه، مخصوصاً دعاى 31 و یا مناجات خمسْ عشر، بهخصوص مناجات تائبین را بخواند.
5- استغفار (درخواست بخشش)؛ قرآن مجید مىفرماید: « وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیْهِ؛ اى قوم، از خدا آمرزش بخواهید، سپس به سوى او توبه کنید» .75
