بر اساس احادیث باید از حال همسایه خود آگاه باشیم، از طرفى بعضى از همسایه ها مشکلات اخلاقى دارند، در این صورت چه باید کرد؟
حق همسایه چنان سنگین و احترامش لازم است که امیرالمؤمنین(ع) فرمود: »درباره همسایگان از خدا بترسید که این سفارش پیغمبر شما است. پیوسته در مورد همسایگان سفارش مىکرد تا بدان جا که گمان بردیم آنها را وارث یکدیگر معرفى خواهد کرد«(1).
امام صادق(ع) فرمود: »هر کس به خدا و روز جزا ایمان دارد، باید به همسایهاش احترام و اکرام نماید(2). خوشهمسایگى و تکریم همسایه، خانهها را آباد، عمر را طولانى(3) و رزق و روزى را زیاد میگرداند«(4).
مفهوم آگاهى از همسایه
منظور از آگاه بودن از همسایه یا رعایت حقوق وى، ارتباط و رفت و آمد و همنشینى یا همصحبت شدن به مدت طولانى نیست تا بر فرض ثابت شدن فساد اخلاقى و ترس از تأثیر پذیرى از فساد اخلاقى او مطرح باشد یا مورد تهمت قرار گیرد بلکه به این معنى است که »وقتى او را دیدید، احترامش بگذارید. در سلام به او پیشدستى کنید اما صحبت و گفتگوى با وى را طولانى نکنید(5). اگر از شما یارى خواست، به او کمک کنید. اگر محتاج بود و از شما وام خواست، به او بدهید. اگر خیر و خوشى به او رسید، به وى تبریک و تهنیت بگویید. اگر بیمار شد از وى عیادت کنید - اما مدت حضورت نزد بیمار کوتاه باشد - و اگر مصیبتى بر وى وارد شد، تسلیت و دلداریش دهید. اگر مُرد، به تشییع جنازهاش حاضر شوید(6)و... بنابر این حق همسایه را در مدتى که روایات گفتهاند، رعایت کنید، اشکال ندارد. پاسخ را با ذکر حدیثى به پایان مىبریم. على(ع) فرمود: «شایسته است همسایگان به دیدار همدیگر روند یا همسایگى را ترک گویند»(7). اگر از جانب همسایه مورد اذیت و آزار قرار مىگیرند، حق اذیت کردن آنها را ندارد؛ حق نفرین و لعن آنان را نیز ندارند، زیرا نفرین همسایه مستجاب نمىشود، بلکه خانه خود را بفروشد و جاى دیگر برود.(8)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
پینوشتها:
1 – بحارالانوار، ج71، ص 153.
2 - بحجةالبیضا، ج6، ص 131.
3 – اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، ج4، ص 492.
4 – سفینهالبحار، ج6، ص 131.
5 – محجةالبیضا، ج3، ص 424.
6 – بحارالانوار،ج78، ص 94.
7 – نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، ج20. ص 322.
8 – مستدرکالوسائل، ج2، ص 80.