خدا در آیه 90 سوره آل عمران فرمود: توبه کسانی که بعد از ایمان راه ناسپاسی پیش گرفتند، پذیرفته نیست. مگر خدا تواب و بخشنده نیست؟

آیه در مورد کسانی است که در توبه کردن صداقت ندارند. می فرماید: « کسانی که پس از ایمان کافر شوند و سپس بر کفر افزودند، هیچ گاه توبه آنان قبول نمی شود».
در مورد عدم پذیرش توبه در فرض مذکور احتمالاتی ذکر شده است:
1 – این افراد که به اختیار خود در راه حق قدم نمی گذارند، بلکه توبه آن ها ظاهری است.
2 – این گونه اشخاص هنگامی که خود را در آستانه مرگ و پایان عمر ببینند، ممکن است پشیمان شوند و توبه کنند، ولی باز توبه آن ها پذیرفته نخواهد شد، زیرا در لحظه مرگ، وقت توبه پایان یافته است.
3 – توبه از گناهان معمولی در حال کفر پذیرفته نمی شود، یعنی اگر کسی در مسیر کفر اصرار داشته باشد، ولی از گناهی مانند ظلم و غیبت توبه کند، توبه او بی فایده است، چرا که شستن آلودگی های سطحی از روح و جان، با وجود آلودگی های عمقی مؤثر نخواهد بود.(1)
پس این دسته که گمراهان نامیده شده اند، راه حقیقی توبه را گم کرده اند و در حقیقت به دنبال فریبکاری و نیرنگ می باشند، و این منافات با توبه پذیر بودن خدا ندارد.
خداوند توبه کسانی را می پذیرد که صادقانه و پیش از رسیدن مرگ و با اختیار خود و به انگیزة جبران کارهای زشت خود و اصلاح آن ها توبه کنند. در مورد کسانی که در حال کفر هستند، توبه معنا ندارد، مگر آن که از راه کفر بازگردند که در این صورت با فرض آیه ( که در راه کفر اصرار بورزند) سازگار نبوده و در مورد آنها صدق نمی کند.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها :
1 – تفسیر نمونه، ج2، ص 499.