با توجّه به این که در آیة 130 سورة انعام آمده است‌: "ما برای جن‌ّ و انس‌، پیامبری از جنس خودشان مبعوث می‌گردانیم‌." ...

پرسش: با توجّه به این که در آیة 130 سورة انعام آمده است‌: "ما برای جن‌ّ و انس‌، پیامبری از جنس خودشان مبعوث می‌گردانیم‌." چرادر سورة جن‌ّ، پیامبر اسلام‌را پیامبر جن و انس معرفی می‌کند؟
پاسخ :
در این که آیا آیه‌: "یَـَامَعْشَرَ الْجِن‌ِّ وَالاْ ًِنس‌ِ أَلَم‌ْ یَأْتِکُم‌ْ رُسُل‌ٌ مِّنکُم‌ْ یَقُصُّون‌َ عَلَیْکُم‌...؛(1) ای گروه جن‌ّ و انس‌، آیا از میان شما، فرستادگانی برای شما نیامدند که آیات مرا بر شما بخوانند..." بر این امر دلالت دارد که جن‌ّ نیز پیامبری از خودشان داشته‌اند یا خیر، علامه طباطبایی می‌گوید: کلمة منکم‌، از شما، فقط دلالت دارد که انبیأ، از جنس مخاطبانند؛ یعنی همة جن‌ّ و انس‌، نه این که پیامبران‌، از جنس دیگری‌، مثلاً ملائکه باشند که مخاطبان‌، وحشت کنند و با آن‌ها انس نگیرند و سخنشان را نفهمند، امّا این که بگوییم هر کدام از طایفة جن‌ّ و انس‌، پیامبری مستقل و هم جنس خود دارند، آیة شریفه‌، چنین دلالتی ندارد.(2 )
بر این اساس‌، این آیه‌، این بیان را ندارد که هر گروهی پیامبری از جنس خود دارد؛ افزون بر این که آیات دیگر قرآن برخی پیامبران را دست کم‌، مبعوث شده برای عالمیان و جن و انس می‌داند؛ از جمله آیه شریفه‌ای که سخن گروهی از جنیان را نقل می‌کند: "یَـَا قَوْمَنَآ أَجِیبُواْ دَاعِی‌َ اللَّه‌ِ وَ ءَامِنُواْ بِه‌؛(3) ای قوم ما! دعوت کننده الهی را اجابت کنید و به او ایمان آورید."
شأن نزول این آیه‌، این است که رسول خدا6، از مکّه به سوی بازار عکاظ در طائف آمد که مردم را به اسلام دعوت کند، امّا هیچ کس به دعوت او پاسخ نگفت‌، آن حضرت در راه برگشت به سوی مکّه‌، به محلّی به نام وادی جن‌ّ رسید. در دل شب به تلاوت قرآن پرداخت‌، جمعی از طایفة جن‌ّ، از آن‌جا می‌گذشتند و هنگامی که قرائت قرآن پیامبر را شنیدند، گوش دادند و در پایان به آن حضرت ایمان آوردندو به عنوان مبلّغانی به سوی قوم خود رفته‌، آنان را به اسلام دعوت کردند.(4)
بر این اساس‌، از قرآن استفاده می‌شود که جنّیان‌، به پیامبر ایمان آوردند و این‌که پیامبری هم از نوع خود، داشته باشند از قرآن استفاده نمی‌شود و آیه 130 انعام هم چنین مطلبی را بیان نمی‌فرماید.
از امام زین العابدین‌نیز پرسیده شد: چرا به پیامبران بزرگ‌، اولواالعزم می‌گویند؟ فرمود: چون به شرق و غرب عالم و به جن و انس‌، مبعوث بوده‌اند.(5)
هم چنین بر فرض آن که جنّیان از خودشان‌، پیامبرانی داشته باشند، منافاتی ندارد با آن که‌، پیامبران اولوالعزم انسی هم برای آن‌ها مبعوث شده باشند.
پی نوشت :
1- انعام‌،130.
2- تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌؛، ج 7، ص 354.
3- احقاف‌،31.
4- تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 21، ص 365 .
5- بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 11، ح 61.