آیا کلام خداوند و سنت پیامبر دربارة علوم انسانی و فطرت انسان‌ها و روان شناسی و اخلاق، مطلق و همیشگی و برای همة انسان ها ...
پرسش: آیا کلام خداوند و سنت پیامبر دربارة علوم انسانی و فطرت انسان‌ها و روان شناسی و اخلاق، مطلق و همیشگی و برای همة انسان ها صادق است؟
پاسخ :
کلام خداوند و سنت پیامبر(ص) که مشتمل بر قوانین و مقررات در حوزه‌های مختلف است، در قالب مکتب اسلام ظهور کرده است و قرآن مجید تنها آن را دین جاویدان و مورد قبول می داند: "إنّ الدّین عندالله الاسلام".(1) و در جای دیگر از اسلام به عنوان دین قیم و پا برجا یاد کرده است: "ذلک الدین القیّم".(2) بدیهی است دینی می تواند قیّم باشد که خود قبل از هر چیز قائم و استوار باشد و با گذشت زمان کهنه و فرسوده نگردد. دو دلیل برای ثبات و دوام و همیشگی بودن احکام و قوانین اساسی اسلامی و کلام وَحْیانی می توان ارائه کرد:
"1- اسلام نزد خداوند است و آن چه در نزد خداوند است، باقی است، پس اسلام باقی است.
2- برهان دوم مبتنی بر فطرت انسانی است، یعنی اسلام برای پرورش فطرت انسانی نازل شده است و فطرت انسان امری ثابت و تغییر ناپذیر است، چنان که فطرت اصیل همة انسان ها متحد است. آن چه در زندگی انسان محل تغییر و تحوّل است، آداب، عادات و رسوم (و بعضاً روابط حقوقی) است که متعلق به طبیعت و زندگی مادی او است، اما ساختار درونی و روحی انسان که امری خدا خواه و خدا طلب است، ثابت و مشترک بین همگان است".(3)
یعنی دروغ گویی، خیانت، ظلم و تعدی به حقوق دیگران، در درون و روح انسان های امروزی همان می کند که در درون و روج گذشته ها اثر می گذاشت.
قرآن در جریان خود همانند خورشید و ماه است و معارف آن در گذر زمان همواره تابان است. آن چه تغییر می یابد، حوادث روزگار و امور و مسایلی می باشد که در عالَم مادی و جسمانی است، یعنی مفاهیم و معانی مربوط به دین ثابت است و تنها مصادیق آن ها است که تبدیل و تغییر می کند. مخاطب کلام الهی "ناس" یا توده مردم هستند و همه انسان ها را شامل می شود. قرآن مجید هدایت خود را شامل همه انسان‌ها (الناس و العالمین) دانسته و مأموریت پیامبران را راهنمایی همه افراد جامعه بر می شمارد: "و ما ارسلناک إلا کافةً للناس؛ تو را نفرستادیم مگر برای همة مردم".(4)
پی نوشت‌ها :
1- آل عمران (3) آیة 19.
2- روم (30) آیة 30.
3- جوادی آملی، شریعت در آینة معرفت، ص 115 و 116.
4- سبا (34) آیة 28.
