به خاطر مشکلات و مسائلی همچون تأخیر در ازدواج اعتماد به نفس خود را از دست داده ام و احساس حقارت می کنم لطفاً راهنمایی کنید.
به نظر می رسد که همه مشکلات مطرح شده، از جمله افسردگی، عدم اعتماد به نفس، زودرنجی و عصبانیت، سردرد و بدبینی و نگرش منفی، ریشه در احساس حقارتی دارد که بر اثر جوش صورت و عدم کامیابی در زندگی به وجود آمده است. تا این موضوع را درمان نکنید، نمی توانید از عوار[ض و پیامدهای آن جلوگیری نمایید.
]برای درمان عقده حقارت عواملی ذکر شده است:
1ـ محاسبه نفس:اولین و مهم ترین راه درمان خود کم بینی از نظر علمی و دینی، محاسبه نفس و تجزیه و تحلیل حالات روحی و شناخت علل واقعی آن است. روان شناسان می گویند: «کسی که اسیر عقدة حقارت است، برای نجات از این بیماری روانی باید برای خود پرونده ای تشکیل دهد و خود را در محکمة عقل محاکمه کند. باید آن خاطرات تیره و تاریکی را که به طور مجهول خودنمایی می کند و باعث تشویش خاطر او است، روشن و واضح سازد و باید[ آن افکار مبهمی که صاحبش را پیوسته به خطرات ناشناخته ای تهدید می نماید، از ابهام بیرون آید».](1)
به نظر می رسد که با یک محاسبه ساده می توانید حدس بزنید که چرا با وجود توانایی، اعتماد به نفس ندارید و یا افسرده و بی علاقه به زندگی هستید؟ توجه زیاد به جوش صورت و بزرگ کردن آن و کنار نیامدن با این مشکل و نگرانی افراطی از این بابت شما را به این وضع کشانده است.
2ـ خود باوری: اگر از ناراحتی پوستی احساس حقارت می کنید، لازم است متوجه سایر قوای سالم خود گردید و به خود تلقین کنید که چیزی از دیگران کم ندارید.
امام صادق(ع) از این طریق شخصی را درمان کرد. او یونس بن عمار بود که لکه سفیدی در صورتش ایجاد شده بود و همین عیب او را آزار می داد، ولی از حرف های زهرآلوده بعضی از مردم بیش تر رنج می برد. مردم به او می گفتند: اگر مورد عنایت خداوند می بودی، هرگز دچار این بیماری نمی شدی! یونس به محضر امام صادق(ع)رسید و عرض کرد: مردم گمان می کنند که عیب صورت من نشانه بی اعتنایی خدا است. حضرت فرمود: انگشت های دست مؤمن آل‌عمران به هم چسبیده و بی حرکت بود. او موقع سخنرانی دست معیوب خود را به سوی شنوندگان دراز می‌کرد و می فرمود: ای مردم! از فرستادگان خدا پیروی کنید.(2)
حضرت با این جمله کوتاه در ضمن بی اساس دانستن حرف مردم، به «یونس» روحیه خود باوری را القا کرد و به او فهماند که با وجود لکه صورت می تواند مانند مؤمن آل فرعون عنصری مفید و سازنده در جامعه باشد.
بهترین راه مبارزه با احساس حقارت، آن است که مقهور احساس خود نشوید و شخصیت خویش را نبازید و ضعف جسمانی خود را به دست فراموشی بسپارید. قبول داریم که دختر به زیبایی و ظاهر خود بسیار اهمیت می دهد، ولی اگر به علل مختلف، جوش صورت پدید آمد، با این واقعیت چه برخوردی باید کرد؟ آیا غصه خوردن مشکل شما را حل می کند یا بر مشکلات روحی شما می افزاید؟ بسیاری از جوش صورت ها به مرور زمان و با ازدواج بر طرف می شود. با پیشرفت هایی که در علم پزشکی به وجود آمده، بسیاری از مشکلات پوستی که زیبایی انسان را به مخاطره می‌اندازد، با اشعه لیزر برطرف می شود. دارو و درمان خود را پی گیری کنید و اگر لازم است، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
عزت نفس سرمایه ای است که در نهاد همه انسان ها قرار دارد و باید استخراج شود و پرورش یابد و کلید آن تصور مثبت از خود و خودباوری است.
3ـ تقویت ایمان: یکی از عوامل مهم در درمان خود کم بینی و مشکلات روحی، ارتباط با خدا و تقویت ایمان و باورهای مذهبی است. کسی که خود را با اقیانوس بی کران هستی و منبع پرفیض الهی مرتبط سازد، هم چون دریا که در برابر جذر و مدها و امواج خروشان ایستادگی دارد، ثابت و استوار می ماند و در برابر مشکلات خم به ابرو نمی آورد، چون از تکیه گاه مطمئن و محکمی برخوردار است. راستی اگر ایمان و دعا و نماز را از زندگی بگیریم، با چه قدرتی می‌خواهیم از کانال خطر و تهدید به سلامت عبور کنیم؟! گاندی رهبر بزرگ هند می گفت: اگر دعا و نماز نبود، من مدت ها قبل دیوانه و مجنون شده بودم».(3)
مسمع می گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: «وقتی یکی از شما دچار غم و اندوه دنیا می شود، چه مانعی دارد که وضو بگیرد و به جایگاه عبادت خود برود دو رکعت نماز بخواند و دعا کند که خداوند آن اندوه را بر طرف سازد؟!».(4) از این که مرقوم داشته اید از خدا نا امید شده ام، بسیار متأثر شدیم. این روحیه بسیار خطرناک و از گناهان کبیره است. تأخیر در اجاجت دعا یا بر نیامدن آرزو نباید منشأ سوء ظن به خدا باشد. یکی از شرایط استجابت دعا آن است که یقین به اجابت آن داشته باشید و به خدا خوش بین باشید. ما از همة اسرار عالم خبر نداریم. بدیهی است که بسیاری از دعاها به علل مختلف مورد اجابت قرار نمی گیرد، ولی ما تنها برای رسیدن به حاجات خدا را نمی خواهیم، بلکه خدا صاحب نعمت ما است. ما هر چه داریم، از او است و به او محتاجیم. ارتباط با خدا دل را آرام می کند و قدرت تحمل مشکلات را بیشتر می سازد. توصیه ما آن است که به وسوسه شیطان اعتنا نکنید و به نماز خود اهمیت دهید و با خدا بیشتر ارتباط برقرار کنید و از او کمک بخواهید. بدانید قطعاً خداوند بهترین حامی و پشتیبان است.
گفت پیغمبر اگــر کـــــوبی دری عاقبت زان در برون آید سری
4ـ واقع بینی: در مواردی تحلیل نادرست از وقایع، منشأ خود کم بینی است، مثلاً در حالی که بیست سال بیش تر ندارید، ازدواج نکردن را برای خود بسیار مهم جلوه داده اید، در صورتی که این موضوع هر چند نامطلوب است، اما خواه ناخواه جامعه با پدیدة تأخیر در ازدواج رو به رو شده، به طوری که سن ازدواج در سال های اخیر افزایش یافته است و سن ازدواج دختران به بیست و پنج سال رسیده است. بنابراین معضل مذکور مختص شما نیست تا برای آن نگران شوید. قطعاً هم کلاسی هایتان نیز سرنوشت شما را دارند و بعید می دانیم که همه آن ها احساس شما را داشته باشند. پس با این واقعیت کنار بیایید و با ارتباط معنوی با خدا و پیامبر و اهل بیت، دعا و توسل، ورزش، اشتغال و پرهیز از بیکاری، تفریح و سرگرمی سالم، این دوره گذرا را پشت سر بگذارید.
نکتة دیگر نداشتن خواستگار مناسب است. قبول داریم که در اوضاع فعلی انتخاب همسر مناسب مشکل شده است و از طرفی در عرف مردم زن به خواستگاری مرد نمی‌رود، ولی به شکل غیر مستقیم می توانید این کار را انجام دهید، مثلاً خود را در جلسات زنانه نشان دهید و یا دوستان دختر بیش تری برای خود انتخاب کنید و از آن‌ها کمک بخواهید و در گفتگو ها آمادگی خود را برای ازدواج اعلام نمایید. در این‌باره مادرتان نقش بسیار مهم و تعیین کننده‌ای دارد. اگر خواستگار مناسبی آمد، با مادرتان صحبت کنید و در تصمیم خود جدی باشید و این تصمیم را به پدرتان بگویید. در صورت مخالفت پدر، از فامیل با نفوذ کمک بگیرید.
----------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
(1) محمد تقلی فلسفی، کودک، ج 2، ص 512.
(2) اصول کافی، ج 3، ص 358.
(3) محمد جعفر امامی، بهترین راه غلبه بر نگرانی ها، ص 212.
(4) تفسیر برهان، ج 1، ص 377.
