آمرزش

روايات به اين مضمون در باره گريه بر اباعبد الله و زيارت امامان معصوم و بعض اعمال مستحبي و .... وارد شده است كه دلالت دارد اين اعمال ثواب فراوان داشته...
گريه براي امام حسين گناهان گذشته و آينده را مي آمرزد؟

پرسش:
به استناد دو حديث منسوب به امام صادق(ع)كه در ذيل مي آيد گفته شده گريه براي امام حسين گناهان گذشته و آينده را مي آمرزد.
از امام صادق نقل است هركس به اندازه ي بال مگسي براي حسين (ع)گريه كند تمام گناهان او آمرزيده ميشود.
از امام جعفر صادق است كه هركس قطره اي براي اباعبدالله گريه كند تمام گناهان گذشته و آينده ي او آمرزيده مي شود.
واضح است قيد تمام گناهان مشتمل بر حق الناس نيز شامل مي شود. لذا به حسب حساسيت مطلب تقاضاي عاجل دارم مستند و مستدل به اين پرسش پاسخ بفرمائيد.
با تشكر فراوان

پاسخ:
روايات به اين مضمون در باره گريه بر اباعبد الله و زيارت امامان معصوم و بعض اعمال مستحبي و .... وارد شده است كه دلالت دارد اين اعمال ثواب فراوان داشته و باعث آمرزش گناهان مي شود؛اما اولا اين وعده ها اجمالي است و قيد و شرط آنها در روايات ديگر به صراحت و بارها ذكر شده است. مثلا آيه شريفه مي فرمايد:إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقين‏"(1) خدا فقط از باتقوايان مي پذيرد.
اين آيه قيد عامي را به همه عبادات و اعمال ما مي زند و آن "رعايت تقوا " است. خدا در اي آيه با حصر "انما" اعلام مي كند كه فقط از باتقوا ها مي پذيرد؛ بنا بر اين اگر كسي تقوا سرلوحه اعمالش نباشد و به اندازه آب، دردي از او دوا نخواهد كرد.
پس اين وعده ها اجمالي است و با قيد و شرط است و اميد زا مي باشد و بنده را به سوي خدا جلب مي كند و تا شرط حقيقي اش حاصل نشود، قطعي نمي گردد ولي همين اميد كافي است و عامل مهمي در جهت حركت و رسيدن به صلاح و فلاح است از اين رو  در روايات از پيامبر و امامان آمده كه اگر بر انجام كاري بنا به روايتي ما وعده ثوابي داده باشيم و شما براي رسيدن به آن ثواب، آن عمل را به جا آوريد، به آن ثواب مي رسيد حتي اگر آن روايت به واقع از ما نباشد.
امام صادق (ع) فرمود:من بلغه عن النبي صلي الله عليه وآله شئ فيه الثواب، ففعل ذلك طلب قول النبي صلي الله عليه وآله، كان له ذلك الثواب ، وإن كان النبي صلي الله عليه وآله لم يقله (2)و اين خود اخلاص و باور و ايمان است. زيرا به خاطر وعده پيامبر اين كار را انجام مي دهد يعني به نبوت پيامبر و به صداقت ايشان و به قيامت و حاكميت مطلق خدا باور دارد كه مي خواهد اين كار را انجام دهد تا به آن پاداش برسد و تا زماني كه اين باور و اعتقاد را نقض نكرده و زير پا ننهاده ، مؤمن است و شرط ثواب را دارد و اگر با گناهش اين عمل را نقض كرد، ثوابي را كه كسب كرده، ضايع مي نمايد.
نكته ديگر اين كه انجام عبادت و عمل صالح با خلوص، جهاد اكبر است و بسيار سخت مي باشد و سختي خالصانه به جا آوردن عمل، كمتر از سختي توبه خالصانه نيست و وقتي توبه واقعي همه گناهان گذشته را مي آمرزد و به حسنه تبديل مي كند، چرا اشكي كه خالصانه براي اباعبد الله ريخته شده، چنين نباشد؟ مگر خداوند در باره توبه نمي فرمايد:إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات(3)مگر كساني كه توبه كنند و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند، كه خداوند گناهان آنان را به حسنات تبديل مي‏كند.
بله همان گونه كه توبه واقعي فرد را منقلب مي كند و به جبران گذشته وامي دارد، اشك واقعي و ناشي از عشق خالصانه به امام حسين هم انسان را منقلب كرده و به جبران گذشته وامي دارد و او به ياري خدا بر جبران حقوق خدا و خلق كه ضايع كرده همت مي كند و اگر هم نتواند و فرصت نيابد اين حقوق را جبران كندف داوند از جانب او آن قدر به طلبكارنش عطا مي كند تا از او بگذرند و گناهش در ارتباط با آنها محو شود.
خداوند حقوق بندگانش را بدون رضايت آنان نمي بخشد ولي مي تواند از خزانه بيكران خود آن قدر به آنان عطا كند تا از بنده اش در گذرند. امام سجاد(ع) به ما تعليم داده در دعاي روز دوشنبه بخوانيم:اللهم إني أستغفرك لكل نذر نذرته وكل وعد وعدته وكل عهد عاهدته ثم لم أف به وأسئلك في مظالم العباد عنا فأيما عبد من عبيدك أو أمة من إمائك كانت له قبلي مظلمة ظلمتها إياه في عرضه أو في أهله وولده أو غيبة اغتبته بها أو تحامل عليها بميل أو هوي أو أنفة أو حية أو رياء أو عصبية عايبا كان أو شاهدا حيا كان أو ميتا فقصرت يدي وضاق وسعي عن ردها إليه والتحلل منه فأسئلك يا من يملك الحاجات وهي مستجيبة بمشيته ومسرعة إلي ارادته ان تصلي علي محمد وال محمد وان ترضيه عني بم شئت وتهب لي من عندك رحمة انه لا تنقصك المغفرة ولا تضرك الموهبة(4)
خدايا من از تو در باره نذرهايي كه كرده، وعده هايي كه داده و تعهدهايي كه كرده ام و وفا ننموده ام، آمرزش مي طلبم و همچنين در باره حقوقي كه بندگان تو از زن و مرد بر عهده من دارند و ظلم هايي كه از جهت آبرو، خانواده و فرزندان نسبت به آنها مرتكب شده ام، يا غيبتي كه از آنها گفته ام يا تحميلي كه بر دوششان گذاشته ام به جهت ميل دلم،  غرورم، خودنمايي ام،تعصب بيجايم؛ را بر من ببخش چه آنها مرده باشند يا زنده؛ حاضر باشند يا غايب كه دست من از اداي حقوق آنان كوتاه است و وسعت اداي دين آنها را ندارم و امكان حلاليت طلبي از آنان برايم نيست؛ پس تو اي خدايي كه مالك حاجت هايي و به مشيت و اراده تو به سرعت برآورده مي شوند، بر محمد و آل محمد درود فرست و آنان را از من راضي ساز و رحمتت را نصيب من گردان كه آمرزش و رحمت كردن، تو را زياني نمي رساند.
بنا بر اين يك قطره كوچك اشك خالصانه اي كه براي امام حسين از چشم جاري شود به منزله كيميايي است كه وجود فرد را منقلب ساخته و مس وجودش را طلا ساخته و زمينه هاي آمرزش گناهان گذشته و گناهان احتمالي آينده اش را فراهم مي آورد زيرا او را به عالم عشق به مظهر پاكي ها مي برد و از همه زشتي ها متنفر ساخته به جبران گذشته و ساختن آينده واداشته و در آينده هم اگر لغزشي ناخواسته از او سر زندف به شرعت پشيمان شده و جبران مي كند زيرا مي خواهد همرنگ مولايش اباعد الله باشد.
ما نبايد مانند مسيحيان گمان كنيم كه ابا عبدالله فدا شده تا امت از جهنم نجات يابند و او همه گناهان امت را به دوش گرفته و ما فقط با گريه بر او مي توانيم بهشتي شويم.
امام حسين امام ما است و راهي را گشوده تا ما رهرو آن راه باشيم و عشق و ارادت است كه ما را به آن راه مي برد و گريه طليعه اين عشق است.

پي نوشت ها:
1. مائده(5) آيه 27.
2. برقي، محاسن، تهران، اسلاميه، 1330 ش، ج1، ص 25.
3. فرقان(25) آيه70.
4. كفعمي، مصباح، بيروت، اعلمي، 1403ق، ص113-114.

 

 

23 سال از زندگیم میگذرد غرق در گناهم اگر توبه کنم و مرگ به سراغم بیاید لایق بهشت خواهم بود؟گذشته ام را چگونه جبران کنم؟از آنها که دینی به گردنم دارند چگونه حلالیت طلبم؟آنها که غیبتشان را کردم چه؟(خجالت میکشم به آنها بگویم)چه کار کنم به خدا نزدیک شوم؟

با سلام و تشکر از اعتماد به ما و ارتباط تان با اين مرکز و عرض پوزش از ديركرد در ارسال پاسخ.
خوشا آن دل كه دارد قصد كويش خوشا آن ديده دارد عشق رويش
خوشا آن بنده شيرين زباني كه همواره بود در گفت و گويش
راه توبه به روي همه گناهكاران و کساني که به خود يا ديگران ستم کردند ، باز است، زيرا خداوند غفور و رحيم است: همه گناهان - حتي شرك و كفر و نفاق و ارتداد - را مي‌آمرزد، بلكه اگر كسي به پيامبران ظلم کرده و يا پيامبري رابه قتل رسانده و توبه حقيقي كند،‌او نيز نبايد از رحمت و بخشش الهي نا اميد باشد.
با توبه حقيقي نه تنها آثار وضعي و تکليفي گناه محو مي شود وگناهکار از گناهان پاک مي گردد، بلكه گناهكار توبه كننده "محبوب" خدا مي شود! چه اين كه خود فرمود: "اِنّ الله يحبّ التوابين(1)؛ خداوند توبه كنندگان را دوست مي‌دارد".كسي كه دوست و محبوب خدا شد، خدا عزيزش مي‌كند و همه گناهان كبيره و صغيره او را مي‌بخشد.
پيامبر اكرم(ص) فرمود: "هنگامي كه بنده‌اي توبه واقعي مي‌كند، خدا او را دوست مي‌دارد و بر گناهان او پرده مي‌پوشد. گناهان او را از ياد دو فرشته‌اي كه گناهان او را نوشته‌اند، مي‌برد. هم‌چنين آثار آن را از اعضاي بدنش و قطعه‌هاي زمين محو مي‌كند تا در قيامت عليه او شهادت ندهند. پس او در حالي خدا را ملاقات مي‌كند كه هيچ چيزي بر ضد او شهادت نخواهد داد".(2)
در كلام ديگر فرمود: "توبه كننده حبيب خداست، چون پس از توبه حقيقي مثل كسي است كه هيچ گناه نكرده است".(3)
شيطان وسوسه‌گر از دام‌هايي كه براي گرفتار كردن گناهكاران آماده كرده، ايجاد شك و ترديد در دل آنان است. او با اين كار خود به گناهكاران مي‌گويد: با اين همه گناهان و عادت كردن به بعضي از آنان، ديگر نمي‌توانيد توبه كنيد . اگر هم توبه كنيد، تا آخر معلوم نيست كه بتوانيد قرص و محكم بر عهد و پيماني كه با خدا بسته‌ايد، باقي بمانيد، تازه اگر توبه بكنيد، معلوم نيست كه خداوند شما را ببخشد و از گناهان‌تان بگذرد.
اما بايد از اين دام و فريب شيطان خود را رهايي بخشيد ، زيرا خداوند با توبه حقيقي همه گناهان را مي‌آمرزد،
توبه حقيقي آن است که تصميم بگيريد که :
1ـ ديگر هيچ گناهي را انجام ندهيد. اگر به دليل ندانستن مسئله و جهل يا غفلت و فراموشي يا هر دليل ديگر، دوباره گناهي را مرتكب شديد، بلا فاصله توبه كنيد و با اشك و گريه، از خداوند بخواهيد كه شما را بيامرزد.
2ـ خود را به احكام و دستورهاي دين مقيد و پايبند كنيد و گناهان گذشته خود را جبران نماييد.
3- گناهاني را كه انجام داد‌ه‌ايد، دو دسته‌اند: يك دسته حق الله است، مثل ترك نماز و روزه، راه جبرانش اين است كه قضاي آن را به جا آوريد. اگر از عهده قضاي همه آن برنمي‌آييد، هر مقداري كه مي‌توانيد، انجام بدهيد.
دسته دوم حق الناس است. جبران حق الناس آن است كه رضايت قلبي صاحبان حق را به هر صورتي شد، به دست آوريد. اگر مالي را از مردم تصرّف كرده يا ضايع نموده يا ضربه‌اي بر بدن آنان وارد كرده‌ايد كه ديه يا قصاص دارد، بايد رضايت آنان را جلب كنيد و يا مال و ديه را به آنان بدهيد.
اگر با زبان يا عمل تان، روح آنان را آزرده‌ يا آبرو و حيثيت آنان را برده‌ايد، در صورت امكان از آنان رضايت بگيريد، اما اگر جلب رضايت و طلب حلاليت به هر دليلي ممكن نباشد، يا موجب ناراحتي آن ها و ايجاد مفسده شود، براي آنان دعا كنيد.
اگر برخي افراد را نمي‌شناسيد يا مرده‌اند يا دسترسي به آنان نداريد، در امور مالي، مال را به فرزندان يا وارثان آنان بپردازيد. اگر دسترسي به آنان هم ممكن نباشد، در راه خدا براي شان صدقه بدهيد. در غير امور مالي مثل غيبت و اهانت و مانند آن ، در حق آنان دعا و استغفار كنيد . با دادن صدقه ، انفاق در راه خدا ، دستگيري از ضعفا و فقرا يا انجام کارهاي خير ديگر و هديه کردن ثوابش به آن افراد، از خدا بخواهيد گناهان شما را پاک کند. دل آنان را از شما راضي و آنان را مشمول رحمت و مغفرت خود قرار دهد..
پرسيده اي « چه کار کنم به خدا نزديک شوم؟»
از شرايط قرب الهي و نزديکي به خدا ، ترک معصيت خداوند و انجام دستورهاي او است. رسول اکرم(ص) فرمود: «اصل الدين الورع و رأسه الطاعه؛(4) ريشه و اساس دين، ورع و اجتناب از گناهان است (چنان که) طاعت خدا و انجام واجبات به منزله سر آن است».
مخصوصا جوانان به جهت توانايي‌هاي جسمي و رشد و بلوغ شهواني اگر بتوانند خود را از زمينه‌هاي گناه دور نگه دارند ، دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاک نگه دارند، مي‌توانند از قرب الهي بهره‌مند گردند. در روايتي از امام صادق آمده که خداوند به حضرت موسي فرمود: «بهترين وسيلة تقرب به من ورع و ترک معصيت است. اگر کسي ورع داشته باشد او را در بهشت‌هاي عدن جاي مي‌دهم».(5)
بعد از اين مرحله (انجام واجبات و ترک گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافله‌هاي روزانه مخصوصا نافلة شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهي مي‌شود.
پيامبر (ص) فرمود: «خدا مي‌فرمايد: با انجام نوافل به سوي من تقرب پيدا کنيد تا شما را دوست بدارم. وقتي که شما را دوست بدارم، اگر دعا کنيد اجابت مي‌کنم و اگر درخواستي داشتيد عطا مي‌کنم».(6)
اخلاص در نيت موجب تقرب الي الله است.(7) توجه زياد به شکم و شهوت موجب دوري از خدا مي‌شود.(8)
راه قرب الهي براي افراد مبتدي عبارت است از:
1- دوري از همه گناهان قلبي و بدني، صغيره و كبيره، به خصوص مال حرام و شبهه ناك.
2- كم و گزيده گفتن. گفته اند: هر كه خاموش شد، گويا شد. هر كه چشم بست ،بينا شد.هركه گوش دل گشود، دانا شد. هر كه را حضور است نور است. هركه را مراقبت است، سرور است.(9)
3- تلاوت قرآن و تدبر در آن را همانند غذا خوردن،جزء برنامه روزانه خويش قرار دهيد.
4- از خوردن غذا و آب تا حد پُرگشتن معده دوري كنيد.
5- شب زنده داري به نماز، وراز ونياز و مناجات با خدا ، به خصوص مناجات خمس عشرة امام سجاد(ع) .
6- تفكر در عظمت حق تعالي و شناخت بيش تر صفات جمال وجلال ، و نعمت هاي بي پايانش و اظهار و اعتراف به تقصير و كوتاهي در شكرگذاري و انجام تكليف.
7- پيوسته با وضو بودن.
8- اعتدال و ميانه روي در همه كارها حتي عبادت.
9- هر شب پيش از خوابيدن كارهاي روزانه را محاسبه كردن؛ از گناهان استغفار نمودن و به خاطر طاعات و توفيقات الهي سجده شكر به جا آوردن.
10-هرگاه غفلت يا فراموشي يا هر عامل ديگر تو را به خطا و گناه كشاند، فوراً توبه كن و از خدا بخواه كه تو را بيامرزد و از گناهان حفظ فرمايد.
ازتوسل به ائمه عليهم السلام و خواندن دعاهاي رسيده از آنان، به خصوص دعاي توبه در صحيفه سجاديه و دعاي "مناجات التائبين" در مفاتيح الجنان كه از دعاهاي خمس عشر امام سجاد(ع) است،‌نبايد غافل شد.

در اين زمينه، کتاب‌هاي زير معرفي مي‌شود:
1 - انسان کامل، شهيد مطهري؛
2 - تعليم و تربيت، شهيد مطهري؛
3 - اخلاق عملي، آيت الله مهدوي کني؛
4 - چهل حديث، امام خميني(ره).
پي‌نوشت‏ها:
1. بقره (2) آيه 222.
2. سيد عبد الله شبر،کتاب الاخلاق،ص 334
3. همان
4. محمد باقرمجلسي ، بحار، ج74، ص 86.
6. محمدي ري شهري، ميزان الحکمه، ج8، ص 114، مادة قرب.
7. همان، ص 110.
8. همان، ص 113.
9. همان ، ص 115.