پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
برای جبران حق الناس چه باید کرد؟

 

امام على عليه‏السلام : هركه در آموخته‏هايش زياد بينديشد ، دانش خود را استوار گرداند و آنچه را نمى‏فهميده است بفهمد . غرر الحكم : 8917 منتخب ميزان الحكمة : 402

 

پرسش 1:
بهتر است شرح
اگر آدمي از طريق مادي يا معنوي و دنيوي مثل کم کاري سرکار، دزدي از وقت کار ،
يکسري چيزها چه امکانات مادي مثل پول و لوازم و موبايل و... و چه آموخته هاي ذهني مثل يادگيري بعضي مطالب بدست آورده و .............
پاسخ:
سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما ؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
آنچه كه انجام داده اي ، در گذشته بوده است كه بازگشت ندارد . اكنون بايد در صدد جبران آن بر آيي ، نه آن كه جايگاهي را كه قرار داري، انكار كني. چه بخواهي و چه نخواهي الآن كامپيوتر و برنامه نويسي و... را ياد گرفته اي و تا جايي كه مربوط به حق الناس بوده ، بايد جبران كني ، چه بخواهي از آن استفاده كني و چه نكني.
استفاده نكردن از دانش و علمي كه فرا گرفته اي ، صورت مسئله را پاك نمي كند. هم چنين مصرف نكردن حقوقي كه به عقيده خود (درست يا نادرست) به ناحق گرفته اي!
در مورد‌ آثار طبيعي و قانون اثر و موثر يا آثار معنوي عمل ، اگر بخواهي مثلاً از حقوق يا دانشي كه فرا گرفته اي، استفاده نكني ، آن آثار منتفي نخواهد شد ؛ بنابراين همان طور كه در پاسخ قبلي بيان كرديم ، بايد در صدد جبران بر آيي . جبران آن با توبه از كارهاي نادرست گذشته و استفاده از آنچه كه بر شما حلال بوده است و پس دادن اموالي كه به ناحق دريافت كرده ايد، با توبه حقيقي و دادن حق الناس آثار گناه نيز از بين خواهد رفت.
قبلا گفتيم حقوق کاري که با زنگ زدن بوسيله موبايل( موبايلي که بر فرض با پول حرام خريده اي) پيدا کرده اي ،حلال است .نيز استفاده از علم کامپيوتري که درسر کار قبلي ياد گرفته اي
.درآمد از اين طريق هم اشکال ندارد.
اما درصورتي که در سر کار قبلي کم کاري کرده باشي ،به مقدار کم کاريت حقوق دريافتي اشکال داشته ،همان مقدار را بايد به صاحب کار برگراداني يا حلاليت بطلبي . نيز اگردرحسابرسي باعث متضرر شدن صاحب کار شده باشي ، بايد به مقداري که ضرر زده اي ،جبران کني و به صاحب کار برگرداني ويا حلالت کند.
آنچه برتو لازم است ،اين است که تا دير نشده و هنوز صاحب کار زنده است، بايد از او حلاليت بطلبي .او را راضي کني و ذمه ات را از دين به او آزاد و خيالت را راحت کني . اگر غيبت صاحب کار را کرده ونسبت به او بي جهت بدگويي کرده اي ، چنانچه درحلاليت طلبيدن مفسده اي نباشد ( باعث رنجش و ناراحتي او ، يا نزاع و كينه و... نشود) ، بايد حلاليت بطلبي . اگر احتمال مفسده بدهي ، بايد توبه کني و از خداوند براي خود و براي او طلب بخشش کني. براي او دعا كني تا جبران غيبت شود.(1)
پي نوشت:
1. سوال تلفني از دفتر آيت الله وحيد خراساني ؛ آيه الله بهجت، استفتائات، ج 4 ، ص 321 ، س 5679 و5687و5660.