در قرآن در سوره یس ماه را برایش منزلگاه هایی قرار داده است و می گوید مانند خوشه ای برمی گردد .در صورتی که ماه تغییر شکل نمی دهد .
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
«وَ الْقَمَرَ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ حَتَّى عادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ»(1)؛ و براى ماه منزلگاه هايى قرار داديم (و به هنگامى كه اين منازل را طى كرد) سرانجام به صورت شاخه كهنه (قوسى شكل و زرد رنگ) خرما در مىآيد.
منظور از «منازل» همان منزلگاه هاى بيست و هشتگانهاى است كه ماه قبل از «محاق» و تاريكى مطلق طى مىكند، زيرا هنگامى كه ماه، سى روز تمام باشد تا شب بيست و هشتم در آسمان قابل رؤيت است، ولى در اين شب بيست و هشتم به صورت هلال بسيار باريك زرد رنگ و كم نور و كم فروغ در مىآيد، و در دو شب باقيمانده قابل رؤيت نيست كه آن را «محاق» مىنامند البته در ماههايى كه بيست و نه روز است تا شب بيست و هفتم معمولا ماه در آسمان ديده مىشود، و دو شب باقيمانده محاق است.
اين منزلگاهها كاملا دقيق و حساب شده است، به طورى كه منجمان از صدها سال قبل مىتوانند طبق محاسبات دقيقى كه دارند آن را پيش بينى كنند. اين نظام عجيب به زندگى انسانها نظم مىبخشد، و يك تقويم طبيعى آسمانى است كه با سواد و بيسواد توانايى خواندن آن را دارد، به طورى كه اگر انسان كمى دقت و ممارست در وضع ماه در شبهاى مختلف كند مىتواند با نگاه كردن وضع آن دقيقا و يا تقريبا بداند آن شب كدام شب از ماه است. زيرا در آغاز ماه نوك هاى هلال رو به طرف بالا است، و تدريجا بر حجم ماه افزوده مىشود تا هفتم كه نيمى از دايره كامل ماه آشكار مىشود و باز بر آن افزوده مىشود تا چهاردهم كه به صورت بدر كامل در مىآيد.
از آن به بعد از سمت پائين ماه كم مىشود تا بيست و يكم كه باز به صورت نيم دايره در مىآيد، همچنين از آن كاسته مىشود تا شب بيست و هشتم كه به صورت هلال ضعيف كمرنگى در مىآيد كه نوك هاى آن رو به طرف پائين است. اساس زندگى انسانها را نظم تشكيل مىدهد، و نظم بدون تعيين دقيق زمان امكان پذير نيست، و خداوند اين تقويم دقيق ماهانه و سالانه را در آسمان براى همين هدف قرار داده است.
و از همين جا مفهوم تعبير لطيف «كالعرجون القديم» روشن مىشود. زيرا «عرجون» آن قسمت از خوشه خرماست كه به درخت اتصال دارد. توضيح اينكه: خرما به صورت خوشه بر درخت ظاهر مىشود، پايه اين خوشه به صورت چوب قوسى شكل زرد رنگى است كه به درخت متصل است و نوك آن مانند جارو است، و دانههاى خرما همچون دانههاى انگور به نخهاى آن متصلند، هنگامى كه خوشه نخل را مىبرند آن پايه قوسى شكل بر درخت باقى مىماند كه وقتى مىخشكد و پژمرده مىشود كاملا به هلال قبل از محاق مىماند زيرا همانگونه كه هلال آخر ماه كه در جانب مشرق آسمان نزديك صبحگاهان ظاهر مىشود خميده و پژمرده و زرد رنگ و نوكهاى آن رو به پائين است، عرجون قديم نيز همين گونه است. در حقيقت اين شباهت در جهان مختلف ظاهر مىشود:
از نظر هلالى بودن چوب خوشه خرما، از نظر زرد رنگ بودن، از نظر پژمردگى، از نظر تمايل نوك قوس آن به طرف پائين، و از نظر قرار گرفتن در ميان توده سبز رنگ شاخههاى درخت نخل كه بىشباهت به قرار گرفتن هلال آخرين شب در ميان آسمان تيره رنگ نيست. و توصيف آن به «قديم» اشاره به كهنگى آن است زيرا هر قدر اين شاخهها كهنهتر مىشود باريكتر و پژمردهتر و زرد رنگتر مىشود و شباهت بيشترى به هلال آخر ماه پيدا مىكند.(2)
بنابراين اينكه ماه در شب اول به صورت هلال باريكي است و در شب هفتم نيم دايره و در شب چهاردهم دايره كامل و همينطور تا آخر ماه كه دوباره به صورت هلال باريكي در مي آيد، همه اينها تغيير شكل ماه است كه به گفته قرآن در منازلي طي مي كند.
پي نوشت ها:
1. يس(36) آيه39.
2. مكارم شيرازي، ناصر،تفسير نمونه، انتشارات اسلاميه، ج18، ص 383 .
موفق باشید.
