درجات بهشت

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
عدالت خداوند مقتضي آن است كه بهشت داراي درجات مختلفي باشد. لذا بهشت داراي درجات مختلف است و هر انساني به حسب كمال و ارزش خود در بهشت درجات دارد و هر عمل خيري آدمي را درجه اي بالاتر مي برد و در اين ميان ممكن است افرادي با ورود به جهنم، پاك شده و در نهايت به بهشت وارد شوند و طبيعي است كه درجه وي بسيار متفاوت از شخصي است كه در عمر خود مرتكب گناه نشده و يا احياناً بسيار كمتر گناه كرده است.
البته در برخي از روايات اشاره شده است كه درجات بهشت به تعداد آيات قرآن است."عَلَيْكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ فَإِنَّ دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ عَلَى عَدَدِ آيَاتِ الْقُرْآن‏..." (1)بر شما باد بخواندن قرآن كه درجات بهشت بشماره آيات آن است‏ ..." لذا براي بهشت درجات زيادي بيان شده است و آنچه به عنوان عدد 7 و يا 8 بيان شده، ناظر به درهاي بهشت و جهنم است در حديثي از رسول خدا(ص)نقل شده است كه فرمود"... لِلْجَنَّةِ ثَمَانِيَةُ أَبْوَابٍ وَ لِلنَّارِ سَبْعَةُ أَبْوَاب..."(2)... بهشت را هشت در است و دوزخ را هفت‏‏ ..."
اما در عين حال براي فرق دقيق مقامات بهشت، توجه داشته باشيد كه كيفيت زندگي قيامت و اهل بهشت با زندگي در دنيا متفاوت است و جزئيات و كيفيت نحوه زندگي انسانها در آن براي كسي جزء حضرات معصومين (ع)روشن نيست و ما تنها بر اساس برخي آيات و روايات به مواردي بسيار اندك از نحوه زندگي در آخرت آگاه هستيم. لذا اينكه اساساً زندگي در بهشت چگونه بوده و ملاك دقيق درجه و رفاه افراد به چه شكل است؟ خصوصيات دقيق هر درجه چه چيزي مي باشد و...از اموري است كه عقل به آن دسترسي نداشته و در روايات نيز به اين مسئله به صورت روشن اشاره نشده است. لذا به صورت كلي مي توان براي درجات اهل بهشت فرقهايي بيان كرد.
ولي در عين حال مسلم آن است كسي كه وارد بهشت شود در هر شان و مرتبه و درجه اي كه قرار داشته باشد، از يك سري خدمات عمومي بهشت و از امتيازات كلي زندگي بهشتي برخوردار مي شود. از جمله اينكه در بهشت، مرگ و بيماري، غم و اندوه، رنج و درد وجود ندارد. هيچ نوع عذاب روحي و جسمي بهشتيان را آزار نخواهد داد؛ كه اصلا آزار و سختي با اصالت بهشت سازگار نيست.
اما فارغ از درجات عمومي كه براي همگان يكسان است، نعمتهايي در بهشت وجود دارد كه به برخي اختصاص داشته كه ديگران از آن محروم هستند و بالاترين درجه آن رسيدن به مرحله قرب الهي است كه خداوند در قرآن از آن به برترين درجه بهشت ياد مي كند"خداوند به مردان و زنان باايمان، باغهايى از بهشت وعده داده كه نهرها از زير درختانش جارى است جاودانه در آن خواهند ماند و مسكن‏هاى پاكيزه‏اى در بهشتهاى جاودان (نصيب آنها ساخته) و (خشنودى و) رضاى خدا، (از همه اينها) برتر است و پيروزى بزرگ، همين است."(3)
بنابراين سعادت افراد در بهشت، درجات مختلفي دارد كه ممكن است علاوه بر نعمتهاي مادي، نعمهاي معنوي را نيز شامل شود. مثلاً ممكن است شخصي با درجه اي خاص، در عين اينكه از نمتهاي مادي بيشتري نسبت به افراد پائين تر برخوردار بوده، اما از همنشيني با امام محروم شود و يا احياناً شخصي به درجه همنشيني امام نيز برسد. اما در عين حال به مقام قرب و رضوان الهي نرسد.
پي نوشت ها:
1. شيخ صدوق، امالي، ترجمه كمرهاي، محمدباقر، چ اسلاميه، تهران، 1376 ش 359.
2. همان ص 66.
3. توبه (9)آيه 72.
موفق باشید.