با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اين توضيح لازم است بيان شود كه بنا نيست هم احكام الهي به شكل مفصل در كتاب خداي متعال و در ضمن آيات آن وجود داشته باشد.
اصولا يكي از حكمت ها و فلسفه هاي سنت و وجود مقدس پيامبر گرامي اسلام و اهل بيت گرامي اش سلام الله عليهم اجمعين اين است كه ايشان مفسر احكام الهي اند و اگر در جايي حكمي از احكام شرعي، مجمل يا مبهم باشد، بر عهده اين بزرگواران است كه آن را روشن كنند.
به همين دليل مي بينيم نام بعضي از احكام در قرآن يا نيامده و يا اگر هم آمده به اجمال آمده است، در عين حال مي بينيم كه آن احكام از راه ديگري كه همان راه سنت است، به ما ابلاغ و بر ما واجب شده است:
در تاييد اين ادعا بيان مفسرين است كه نوشته اند:
1. اسلوب قرآن طورى است كه در بسيارى از احكام اجمال دارد. اين موضوع سبب شد كه مسلمين به بحث در باره حديث بپردازند، زيرا پيامبر گرامى اسلام، عهده دار روشن گرى و تفصيل اجمال هاى قرآن بود.(1)
2. در قرآن مجيد( نام) نمازهاى پنج گانه روزانه صريحا آمده است، و همچنين به نمازهاى طواف كه از نمازهاى واجبه است اشاره شده، ولى از نماز آيات كه مورد اتفاق تمام مسلمانان اعم از شيعه و سنى است، ذكرى به ميان نيامده است، و هيچ كسي را نمى يابيم كه بگويد چون نماز آيات در قرآن ذكر نشده و تنها در سنت پيامبر آمده نبايد به آن عمل كرد، و يا اينكه چون در قرآن به بعضى از غسلها اشاره شده و سخن از ديگر غسلها به ميان نيامده است، بايد از آن صرف نظر كرد، اين منطقى است كه هيچ مسلمانى آن را نمىپذيرد.(2)
3. مىدانيم بسيارى از احكام در متن قرآن به طور مطلق آمده، ولى" شرائط و قيود" آن بوسيله" سنت" بيان شده است.(3)
پس فقط نماز آيات نيست كه نام آن به صراحت در قرآن نيامده باشد و به طور مثال نماز مسافر و همه احكام مربوطه در قرآن نيامده، بلكه تبيين و ابلاغ آن بر عهده پيامبر گرامي اسلام صلوات الله عليه بوده است.
در اين جا به حديثي در باره علت واجب شدن نماز آيات از رسول گرامي اسلام توجه كنيم:
حضرت فرمود:
"لَمَّا كُسِفَتِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَا يُكْسَفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ وَ لَا لِحَيَاتِهِ فَإِذَا رَأَيْتُمُوهُمَا فَصَلُّوا" (4)
يعني خورشيد و ماه به جهت مردن و يا زنده شدن شخصي ايجاد نمي شود (اين اشاره پيامبر ظاهرا مربوط به مرگ فرزندش ابراهيم بوده است كه هم زمان با فوت ابراهيم، كسوف ايجاد شد و مردم بر اين باور شدند كه اين واقعه حتما به دليل مرگ فرزند پيامبر ايجاد شده است، حضرت براي رفع هر گونه شبهه اين حديث را ايراد كردند). بلكه اين دو واقعه نشانه هايي از نشانه هاي الهي است. هرگاه اين دو را ديديد، نماز بگذاريد.
با اين حال در بعضي از تفاسير ادعا شده است كه از آيه شريفه " وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ (5) و از نشانه هاى او، شب و روز و خورشيد و ماه است براى خورشيد و ماه سجده نكنيد، براى خدايى كه آفريننده آن ها است سجده كنيد اگر مىخواهيد او را بپرستيد،
مىتوان وجوب نماز آيات را در وقت كسوف و خسوف استفاده نمود.(6)
پي نوشت ها:
1. مترجمان، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن شيخ طبرسي، تهران، انتشارات فراهاني،سال 1360 ه ش، چاپ اول، ج10، ص 15.
2. مكارم شيرازي ناصر، تفسير نمونه، تهران، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، سال 1374 ه ش،چاپ اول، ج7، ص 176.
3. همان، ج7، ص 175.
4. علامه حلي، نهج الحق و كشف الصدق،لبنان، بيروت،انتشارات دار الكتاب اللبناني، سال 1982 م، چاپ اول، ص 451.
5. سوره فصلت، آيه 37.
6. ر ك، حسيني جرجاني سيد امير ابوالفتوح، آيات الأحكام، تهران، انتشارات نويد، سال 1404 ه ق، چاپ اول، ج1، ص253.
موفق و موید باشید
