سلام.
1-آیا در ایران و دیگر کشورهای اسلامی، بعد از مرگ شخص، راجع به دین او تحقیق می شود؟ که اگر کافر باشد در قبرستان مسلمین دفن نشود؟ اگر اینگونه است پس لابد قبرستان مخصوص کفار باید وجود داشته باشد درست است؟ بنده که تا به حال نشنیده ام که چنین قبرستانی حداقل در ایران باشد(قبرستان مسیحیان و ارامنه را چرا دیده ام اما منظور بنده کافران بی دین است.) اگر هم اینطور نیست در رساله خواندم که "دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست" و یا "غسل و کفن و دفن کافر جایز نیست" در حالی اینهمه کافر در قبرستان مسلمین دفن شده اند و می شوند!
2-مسلمانی که فرزندش یا والدینش کافر هستند آیا نباید اقدام به کفن و دفن آنها نماید و نگذارد در قبرستان مسلمین دفن شوند؟ اگر جایز نیست چه باید بکند؟
پرسش: مسلمانی که فرزندش یا والدینش کافر هستند آیا نباید اقدام به کفن و دفن آنها نماید و نگذارد در قبرستان مسلمین دفن شوند؟ اگر جایز نیست چه باید بکند؟
پاسخ:
با سلام و تشكر از ارتباط شما با مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني
دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست.(1) ولی کفن کردن و دفن کردن در جایی غیر از قبرستان مسلمانان اشکال ندارد. بنابراین مسلمانی که فرزندش یا والدینش کافر هستند می تواند میت کافر را کفن کند و در جایی غیر از قبرستان مسلمانان دفن کند.
پی نوشت:
1. آیت الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسئله 626.
پرسش: قبرستان مسلمین و کفار
شرح : سلام. 1-آیا در ایران و دیگر کشورهای اسلامی، بعد از مرگ شخص، راجع به دین او تحقیق می شود؟ که اگر کافر باشد در قبرستان مسلمین دفن نشود؟ اگر اینگونه است پس لابد قبرستان مخصوص کفار باید وجود داشته باشد درست است؟ بنده که تا به حال نشنیده ام که چنین قبرستانی حداقل در ایران باشد(قبرستان مسیحیان و ارامنه را چرا دیده ام اما منظور بنده کافران بی دین است.) اگر هم اینطور نیست در رساله خواندم که "دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست" و یا "غسل و کفن و دفن کافر جایز نیست" در حالی اینهمه کافر در قبرستان مسلمین دفن شده اند و می شوند!
پاسخ:
دوست بزرگوار به چند نكته توجه فرمائيد:
1. در احكام فقهي اسلام ملاك در كافر و مسلمان بودن افراد در احكامي نظير احكام قبرستان و هم چنين عدم غسل وكفن و دفن كفار در قبرستان مسلمين، حقيقت و باطن افراد نيست. بلكه همين كه فردي از والدين مسلمان به دنيا آمده باشد و يا در بين مسلمين به گونه اي آداب و معاشرت داشته باشد كه اسما او را مسلمان بدانند در رعايت احكام اسلامي نظير غسل و كفن و دفن در هنگام فوت او كفايت مي كند. (1) و عدم پايبندي به برخي از احكام دين و ترك واجبات و انجام محرمات را مادامي كه منجر به انكار ضروريات دين نشده و در نزد حاکم شرع اثبات نشده باشد را نمي توان به معني كفر افراد دانست. لذا غسل و كفن و دفن چنين افرادي در قبرستان مسلمين بلا مانع بوده و مشمول محدوديتهائي كه مختص افرادي است كه در جامعه رسما و عموما به عنوان بي دين و لامذهب مشهور بوده و خود نيز بي دين بودنشان را اعلان نموده اند.
2. حكمت و فلسفه وجود و رعايت اين احكام در اسلام بيشتر به جهت حفظ حرمت و كرامت مسلمين در جامعه بوده و از سوي ديگر تحريك افراد بي دين به روي آوردن به اسلام جهت بهره مندي از چنين حرمت و كرامتي، لذا لازم است از دفن افرادي كه رسما بي دين محسوب مي شوند در قبرستان مسلمين جلوگيري شود. ولي در صورتي كه فردي به ظاهر مسلمان ولي در باطن بي دين در قبرستان مسلمين دفن شود ،خدشه اي به اين حرمت و كرامت وارد نمي شود، و به لحاظ معنوي و تاثير اخروي نيز حتي در صورت عذاب شدن آن فرد بي دين اين عذاب در سرنوشت مسلمانان دفن شده در آن محل تاثيري سرنوشت ساز ندارد «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى ؛(2)هيچ گنهكارى بار گناه ديگرى را بر دوش نمىكشد.»
3. در جامعه اسلامي ايران به جهت اين كه افراد لائيك و بي دين به صورت رسمي در هيچ كجاي ميهن اسلامي تمركز و يا تشكل و مجمع رسمي همانند ساير اقليتهاي ديني و مذهبي كه محل سكونت و تشكل و تجمع رسمي دارند بر خوردار نيستند، و با توجه به احكام خاصي كه در معاشرت با آنها نظير نجاست بدن آنها و ... وجود دارد عموم افراد متدين جامعه از چنين افرادي نفرت و پرهيز دارند، لذا اگر هم افرادي چنين اعتقاد و باوري داشته باشند رسما اعلام نمي كنند و لذا غالبا ناشناخته بوده، در نتیجه قبرستان رسمي به نام كفار هم وجود ندارد.
البته در برخی شهرها که اقلیت های محدود دینی و یا معتقدان به برخی ادیان باطل حضور دارند مکان هایی برای دفن اموات آن ها در نظر گرفته می شود که برخی کفار و افراد بی دین مانند منافقان اعدامی نیز معمولا در این قرستان ها دفن می شدند.
پي نوشت ها:
1. توضيح المسائل مراجع معظم تقليد (دوازده مرجع)،نشر انتشارات اسلامي،1386ش، ص79.
2. فاطر (35)، آيه 18.
