با سلام و سپاس از ارتباط¬تان با مركز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در مورد ریاست جمهوری باید گفت برخلاف نظر شما منعی نسبت به این قضیه وجود ندارد و بر اساس قانون اساسی زنان نیز می توانند رییس جمهور بشوند ، چنان که در انتخابات اخیر سخنگوی شورای نگهبان رسما اعلام نمود که "کانديدا شدن زنان در انتخابات رياست جمهوري منعي ندارد " (1)
اما در مورد عدم قضاوت بانوان باید گفت:
در این مورد، دیدگاه های مختلفی مطرح است و این مسئله موافقان و مخالفانی دارد و به هر حال، حکم قطعی و صد درصد، منع مطلق نیست؛ چنان که امروزه در محاکم قضایی، به خصوص در دادگاه خانواده، بانوانی به امور قضایی می پردازند؛ ولی آنچه در این جا باید بدان اشاره شود، آن است که:
آنچه در باب قضاوت زنان قابل توجه و مهم است، این که قضاوت یک نوع مسئولیت پذیری است و مسئولیت آن بسیار سنگین است. اسلام خواسته است که این تکلیف را از دوش زنان بردارد؛ نه آن که ایشان را از این حق محروم کند. بنابراین، در برخى روایات با تعبیر «لیس على المرئه»، یعنى بر عهده زنان این تکلیف تحمیل نشده است و یا تعبیر «لیس للمرئه»، یاد شده است. (2)
در قضاوت اسلامی باید قاضی، مجتهد و کارشناس مسائل قضایی باشد و بر اساس کتاب و سنت قضاوت کند. در چنین وضعیتی، اگر زنی در حد اجتهاد و تخصص تحصیل کرده باشد و کاملاً به مسائل قضایی اسلام آگاه باشد و دارای عقل و بلوغ و عدالت باشد، خلاصه این که تمام شرایط قضاوت را دارا باشد، می تواند طبق موازین قضایی اسلام، قضاوت و انشای حکم کند.
چنان که معتقدان به عدم جواز قضاوت زنان، خصوص این مورد را نفی می کنند؛ وگرنه بازپرسی و منشیگری در دفاتر دادگاه ها و دادگستری ها و کارهایی از این قبیل، مورد بحث و نزاع نیست؛ زیرا این گونه امور، قضاوت نیست و از محل بحث خارج است. (3)
در پایان، این نکته مهم را یادآور می شویم که به موضوع قضاوت و مسئولیت آن، نباید به عنوان یک شغل و منصب مانند دیگر شغل ها نگاه شود که آیا فقط حق مردان است و یا نه، زنان نیز دارای چنین حقی هستند؟
در این دیدگاه، اصولاً مسئله قضاوت از نظر اسلام به عنوان یک مسئولیت شناخته می شود؛ نه به عنوان یک حق. به همین جهت، آن را واجب کفایی بر مردم می داند، مانند دیگر واجبات. این امر واجب را بر کسانی تکلیف می کند که بتوانند از عهده این مسئولیت بهتر بر آیند. این گونه مسئولیتها، به جز مشقت و زحمت، فایده دیگرى ندارد. اگر کسى اینها را برای دنیا و مقام و پول بخواهد، ضد ارزش است و اگر براى خدا بخواهد، خداوند پاداش این گونه کارها را به زنانى که به وظایف خود عمل مىکنند، مىدهد. مانند برخی دیگر از مسئولیتها چون جهاد که از زنان برداشته شده است.
پی نوشت ها:
1. http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100903891594
2. شیخ حسین نجفی، جواهر الکلام، نشر دارالکتب لاسلامیه، 1392 ق، ج 40، ص 14.
3. مقدس اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان، نشر جامعه مدرسین قم، 1403ق، ج 2، ص 15.
