دلایل نجاست اهل کتاب از منظر قران و سنت و روایات واجماع چیست؟

مقصود از اهل كتاب هر كسى است كه اعتقاد به يكى از اديان الهى داشته و خود را از پيروان پيامبرى از پيامبران الهى بداند. يكى از كتاب‌هاى الهى را كه بر انبيا عليهم السلام نازل شده، داشته باشد، مانند يهود، نصارى، زرتشتى‌ها و هم چنين صابئين كه بر اساس تحقيقات از اهل كتاب هستند.(1)
در مسأله نجاست غير مسلمانان تا حدودي در بين فقها اختلاف است. برخي همه غير مسلمانان و برخي تنها بخشي از آنان را در زمره نجاسات مي شمارند؛ تا جايي كه اكثر فقهاي فعلي اهل كتاب مانند يهوديان و مسيحيان و زرتشتيان را نجس ذاتي نمي دانند.
علّت نجاست آنان بر کسی روشن نیست. فلسفة واقعی آن را نمی‌دانیم، امّا با تامل مي توان به برخي احتمالات و فرض هايي رسيد كه حكمت هايي از اين امر را براي ما روشن مي سازد.
حكم نجاست كفار عموميت ندارد؛ اصولا کفار بر دو قسم اند:
برخی اهلِ کتاب آسمانی هستند و برخی مانند بي خدايان، بهائيان، بودایی ها و گاو پرست ها و شیطان پرست ها و... کافر غیر کتابی هستند. بسیاری از فقهای معاصر، قائل به طهارت ذاتی اهل کتاب ( مسیحی­ها و یهودی­ها )هستند؛ از مراجع فعلی که اهل کتاب را پاک می دانند، آیات عظام فاضل، تبریزی،‌سیستانی، وحید خراسانی و رهبر معظم انقلاب می‌باشند.(2)
اما کفّار غیر اهل کتاب و مشرکان و منکران ادیان آسمانی یا دشمنان اهل بیت یا غلاة( کسانی که امامان را به خدایی می رسانند)، نجس می‌باشند.(3)
پيروان سه دين بزرگ جهان يعني اسلام و مسيحيت و يهود در اين مقوله قرار نمي گيرند. حكم نجاست تنها براي جمعيت حداقلي از انسان ها است.
پرسش شما گرچه کوتاه و گویا است. ولی پاسخ به سوال شما نیازمند به تحقیق گسترده است و موافقین و مخالفین جدی از علمای قدیم و جدید دارد.
برخی از علما برای اثبات نجاست اهل کتاب به این آیه تمسک جستند :
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ بَعْدَ عامِهِمْ هذا ؛ (4 ) اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! مشركان ناپاكند. پس نبايد بعد از امسال، نزديك مسجد الحرام شوند.
آیه ای که مستقیم اشاره به نجاست اهل کتاب کرده باشد نیست. ولی این آیه اشاره به نجاست مشرکان دارد. چون برخی از اهل کتاب جزء مشرکان به حساب می آیند اهل کتاب مشرک نجس به حساب می آیند. (5) ولی در جواب برخی علما گفتند که این لفظ نجس در معنای اصطلاحی آن که نجاست ظاهری باشد استفاده نمی شود. بلکه در معنای لغوی آن که نجاست ذاتی و باطنی باشد بکار می رود. (6) لذا در نجاست اهل کتاب به آیه ای نمی شود استناد کرد. بلکه به روایات وسنت باید مستند گردد.
روایتی را در این زمینه اشاره می کنیم:
مارواه الجمهور عن ابی ثعلبه الحبشی قال قلت یا رسول ا... انا بارض قوم اهل کتاب ناکل فی آنیتهم فقال لاتاکلوا فیها الا ان لا تجدوا غیرها فاغسلوها ثم کلوا فیها ؛ (7 ) آنچه را جمهور از ابی ثعلبه حبشی گفته که گفتم یا رسول ا...ما در زمین قوم اهل کتاب در ظرف های آنها غذا خوردیم پس پیامبر فرمود : در آن ظروف غذا نخورید. مگر آن که غیر آن ظرف نیابید پس آن را بشویید. سپس در آن ظرف بخورید.
البته در اين زمينه هركسي بايد به مرجع خود مراجعه بفرماييد.
در پایان منابعی را خدمت شما معرفی می کنیم:
- منابع فقه از علامه محمدتقی جعفری صفحات 1تا 37
- کتاب نکاح آیت ا...زنجانی جلد 16 صفحات 1551 تا 5161
- ادوار فقه و کیفیت بیان آن ص 152
پی نوشت:
1. آیت الله خامنه ای، اجوبة الإستفتائات، س 316؛ آیت الله بهجت، استفتاات، ج 4، س 4579 .
2. توضیح المسائل مراجع، ج 1، مسئله ‌60 و ذیل آن؛ آیت الله خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، ج 1، سؤال 324 و 325.
3. همان.
4. توبه (9) آیه 28.
5. گلپایگانی محمدرضا، نتایج الافکار ، سال 1412ق، چاپخانه امیر، نوبت اول، ناشر دار القرآن ، قم، ص 13.
6. انصاری محمدعلی، الموسوعه الفقهیه ،سال 1420ق، چاپخانه شریعت، قم، ناشر مجمع الفکر الاسلامی، ج3، ص323.
7. علامه حلی، منتهی الطالب، ج1، ص 26.