توضیح یک حدیث

قال علی (ع): كن في الفتنة كابن اللّبون، لا ظهر فيركب، و لا ضرع فيحلب؛ در فتنه‏ها همچون شتر كم سن و سال باش نه پشتى دارد كه سوار شوند و نه پستانى دارد كه بدوشند.
ابن لبون از جهت تحت اللفظی یعنی پسر شیر دهنده و در اصطلاح به شتر بچه نری که دو سالش تمام شده و در سه سالگی قرار دارد گویند.
وجه شبه در این حدیث عدم انتفاع ظالمان است. يعنى به حيثيّتى باش که در آن زمان كه كسى در تو طمع نكند نه از طريق قوّت و قدرت تو و نه از رهگذر مال و ثروت تو همچو ابن لبون كه از ركب(سوار شدن) و ضرع( دوشیدن ) باش که از آن سود نمی توانند ببرند، پس اين نهى از جمع مال و از اظهار قوّت نفس در زمان فتنه است، تا اصحاب فتنه در مال و قوت تو طمع نكنند وگولت نزنند.(1)
در فتنه‏ها اگر هر دو طرف باطل است مثل جنگ و فتنه بین عبدالملک و ابن زیبر یا بین مروان و ضحاک یا بین حجاج و اشعث مانند بچّه شتر باش نه پشتى دارد كه سوار شد و نه پستانى دارد كه دوشيد لذا طرف هیچ کس را نگیر، ولى اگر يك طرف حق و طرف دیگر باطل باشد. وظيفه، دفاع از حق، و يارى كردن آن است لذا در رابطه با آنها كه نه آن حضرت را يارى كردند و نه معاويه را ردّ کردند،فرمود: «لم ينصروا الحق و لم يخذلوا الباطل» حق را يارى نكردند، باطل را خوار ننمودند يعنى از هر دو جهت مقصّرند ،در این جا دیگر فتنه به حساب نمی آید مثل جنگ جمل و صفین و نهروان که در این جا جنگ در کنارصاحب حق و مقابله با دشمن واجب است.(2)
و شاعر هم چه زیبا سروده است:(3)
بتوفان و در رعد و برق زمان به بيغوله فتنه بى امان
بجان باش و كردار و خلق و گوش همانند (ابن لبون) در روش‏
كه نه پشت تن دارد و تا سوار شوند و نهندش جل و كوله بار
بدوشند و نوشند و ريزد بخاك‏ نه پستان شيرى كز آن شير پاك‏
پی نوشت:
1.تنبيه‏الغافلين‏وتذكرةالعارفين،ترجمه کاشانی ملافتح الله،منشورات پیام حق،چاپ اول،تهران،1420ق،ح اول،ج 2،ص 572 .
؛خوانساری جمال الدین محمد،شرح‏غررالحكم،منشورات جامعه تهران،1408ق،چاپ چهارم ،تهران،ح 7167 ،ج 4،ص 607 .
2.ابن ابی الحدید معتزلی،شرح‏نهج‏البلاغة،ناشر مکتبه مرعشی نجفی،1378ش، چاپ اول، قم، ج 18،ص 82 .
؛قرشی لبنانی سیدعلی اکبر، مفردات نهج البلاغه،ناشر موسسه قبله الثقافیه، 1419ق، چاپ اول، تهران، ج1 ،ص294.
3.خاکیاسری حمید قاضی،ناشر منشورات شهرآب بالتعاون و موسسه نهج البلاغه،1414ق،چاپ اول، تهران،ص1.