خواهشمندم دلایل مبتنی بر قرآن را با ذکر آدرس آیه ودلایل مبتنی بر روایات را با ذکر منبع مربوطه بیان کنید.
پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
هرگاه خداوند بخواهد و شرایط فراهم گردد، حضرت ظهور می نماید؛ درباره اثبات وجود و ظهور امام زمان (ع) آیات و روایات متعدد وجود دارد که این ایات و روایات ناظر بر ظهور ، غیبت و ... حضرت می باشد از جمله این دلایل آیات قرآن می باشد.
سوره یا آیه ای که در آن به نام و شخص حضرت مهدی (عج) تصریح شده باشد، در قرآن نیامده است.اما آیات متعددی وجود دارد که مطابق با تفسیر روایات، شخص حضرت مهدی (عج) یا قیام ایشان را مصداق حقیقی آن دانسته است.
از جمله آیاتی که مطابق روایات، حضرت مهدی (عج) مصداق حقیقی آن شمرده شده :
" أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِیلاً ما تَذَکَّرُونَ"(1) سوره نمل،آیه 62
یا [کیست] آن کس که مضطر را- چون وى را بخواند- اجابت مىکند، و گرفتارى را برطرف مىگرداند، و شما را جانشینان این زمین قرار مىدهد؟ آیا معبودى با خداست؟ چه کم پند مىپذیرید.
در حدیثی از امام صادق (ع) چنین آمده:
آیه در مورد مهدى آل محمد نازل شده، به خدا سوگند !مضطر او است، هنگامى که در مقام ابراهیم دو رکعت نماز به جا مىآورد. دست به درگاه خداوند متعال بر مىدارد . دعاى او را اجابت مىکند، ناراحتىها را بر طرف مى کند، و او را خلیفه روى زمین قرار مىدهد". (2)
آیه دیگری که مفسران مطابق روایات وارده درباره قیام حضرت مهدی (عج) دانسته اند، آیه 105 سوره انبیا است :
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُون؛
در زبور بعد از ذکر (تورات ) مقرر داشتیم که بندگان صالح من حکومت زمین را به ارث می برند».
در تفسیر مجمع البیان ذیل همین آیه از امام باقر (ع) مىخوانیم:«هم اصحاب المهدى فى آخر الزمان؛ (3) بندگان صالحى را که خداوند در این آیه به عنوان وارثان زمین یاد مىکند، یاران مهدى در آخر الزمان هستند».
در تفسیر قمى نیز در ذیل این آیه آمده است:
«أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ، قال القائم و اصحابه؛ (4) منظور از اینکه زمین را بندگان صالح خدا به ارث مىبرند ،مهدى قائم و یاران او هستند».
در قرآن کریم آیات متعدد دیگری به چشم می خورد که مطابق روایات وارده، حضرت مهدی و اصحابش مصداق حقیقی آن شمرده شده که از جمله آن ها آیات زیر را می توان نام برد:
1. سوره نور، آیه 55 «وعدالله الذین آمنوا...».
2. سوره نساء، آیه 59 «یا ایهاالذین آمنوا اطیعوا الله و...».
3. سوره توبه، آیه 33 «هو الذی اَرسل رسوله بالهدی و...».
4. سوره حج، آیه 41 «الذین إن مَکَنّاهم فی الارض...».
5. سوره قصص، آیه 5 «و نُرید أن نَمُنَّ علی الذین استضعفوا...».
6. سوره اعراف، آیه 128 «إنَّ الارضَ لِلّهِ یورثُها من یشاء...».
برای بررسی تفصیلی آیات، می توانید به کتاب «سیمایحضرت مهدی علیه السلام در قرآن» ترجمه کتاب «المَحَجَّةُ فِیما نَزَلَ فِی القائِمِ الحُجَّةِ»، اثر ارزنده سید هاشم بن بحرانی (معاصر علامه مجلسی) که به وسیله سید مهدی حائری قزوینی به فارسی ترجمه شده است، مراجعه نمایید.
پی نوشت ها:
1. سوره نمل، آیه 62.
2. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین،قم،انتشارات اسماعیلیان،چاپ چهارم،سال 1415 هجری قمری، ج4، ص 94.
3. طبرسی فضل بن حسن،مجمع البیان فی تفسیر القرآن،تهران،انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم، سال 1372 هجری شمسی، ج7، ص 106.
4. قمی علی بن ابراهیم، تفسیر القمی،قم، انتشارات دار الکتاب، چاپ چهارم،سال 1367 هجری شمسی، ج2، ص 77.
