با عرض سلام و احترام
میخواستم خواهش کنم در مورد علم امامان علیهم السلام توضیح بفرمایید.اینکه در اصول کافی جلد یک صفحه284 (ترجمه مصطفوی)حدیثی از امام رضا علیه السلام خواندم که اوصاف امام را شرح میداد و فرموده بودند: علم امام در "ترقی" و حلمش کامل است، یعنی چه؟ من همیشه فکر میکردم ائمه از بدو تولد دارای جمیع علوم هستند و به همه علوم آگاهی دارند. اما در این حدیث امام رضا علیه السلام میفرماید: خدا پیغمبران و امامان را توفیق بخشیده و از خزانه علم و حکم خود آنچه به دیگران نداده به آنها داده. از این جهت علم آنها برتر از علم مردم زمانشان باشد.
این بدان معنی است که ائمه از مردم زمانشان عالم ترند ولی به همه علوم اشراف ندارند؟؟
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید./
با عرض سلام و با تشکر از ارتباط تان با این مرکز
در ابتدا باید اشاره شود که آنچه در باره علم ائمه (ع) فکر کرده اید، نسبتاً درست و مطابق با آموزه ها و باورهای دینی است؛ زیرا بر اساس روایات، امامان (ع) از علم لدنی برخوردارند و به خزاین علم غیب متصل اند. تفصیل این بحث را در منبع ذیل جویا شوید. (1)
ولی آنچه از برخی روایات در باب افزایش علوم ائمه بر می آید و در همان منبع که در پرسش اشاره شده، روایتی در این باب نقل شده، باید گفت:
اولاً: علوم ائمه (ع) و حتی خود پیامبر، ذاتی و مطلق نیست؛ بلکه به اذن الهی و از خزاین غیب او به آن ها افاضه می گردد و علم ذاتی مطلق، اختصاص به خداوند دارد.
ثانیاً: افزایش علوم انسان کامل، نه تنها دلیل بر نقص و کاستی او نیست، بلکه نشانه تکامل روز افزون او است؛ زیرا بر اساس مبانی عرفانی، انسان تنها موجودی است که به اصطلاح توقف ندارد و ظرفیت وجودی او به گونه ای است که تا بتواند، رشد و تکامل و علم او افزایش می یابد و انسان کامل در این معنا سزاوارتر از همه است. از این رو، پیوسته علم و کمالات او روزافزون است.
ثالثاً: از آن جا که علم و معرفت الهی و حقایق توحیدی پایان ناپذیر و بی نهایت است، انسان کامل هر اندازه کامل باشد، باز هم نسبت به وجود و کمالات وجودی بی نهایت خداوند، کامل نیست. از این رو، می تواند پیوسته در حال تکامل و درک بیش تر از حقایق الهی باشد.
با توجه به نکته های یاد شده به دست می آید، افزایش علم ائمه نه تنها کاستی محسوب نمی شود، بلکه دلیل بر گستردگی کمالات وجودی آنان است.
پی نوشت:
1. محمد امین صادقی، پیامبر اعظم در نگاه عرفانی امام خمینی، ص204، نشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1386ش.