معنای مولا

با تشكر از ارتباط تان با اين مركز.
واژه ولی ، مولی ، و اولی ، و امثال این ها از ماده : و، ل، ی ، اشتقاق یافته ، از پر استعمال ترین واژه های قرآن کریم است که به صورت های مختلف به کار رفته است .
معنای ولی و مولا همچنان که لغت شناسان ازجمله ابن اثير (1)،صاحب صحاح اللغة (2)،صاحب مقاييس (3) و
راغب در مفردات گفته اند: قرارگرفتن چیزی در کنار چیزی دیگر است، به نحوی که فاصله ای در کار نباشد، یعنی اگر دو چیز چنان به هم متصل باشند که هیچ چیز دیگر در میان آن ها نباشد، ولی گفته می شود .
اگر چند نفر پهلوی هم نشسته با شند و ما بخواهیم وضع و ترتیب نشستن آن ها را بیان کنیم، می گوییم زید در صدر مجلس نشسته است (ویلیه عمرو ، و یلی عمرا و بکر ) یعنی بدون فاصله در کنار زید عمرو نشسته است .در کنار عمرو بدون هیچ فاصله ای بکر نشسته است. به همین خاطر اگر ولی،یا مولا به معانی دیگر هم استعمال شده، از جمله قرب و نزدیکی مکانی و معنوی ، دوستی ،یاری و کمک ، تصدی امر،و تسلط ، یک نحوه اتصال بین شان وجود دارد که در حقیقت به یک معنای اصلی برمی گردد .
معنای اصلی ولی و مولی در لغت :تصدی و صاحب اختیار یک کار است . این دو کلمه به یک معنا است که گاهی مفهوم اسم فاعلی دارد و گاهی اسم مفعولی (4) از این رو کلمه ولی در حدیث معروف پیامبر (ص) که در غدیر خم فرموده ،به معنای صاحب اختیار و ولایت و سرپرستی است:
فمن كنت مولاه فعلى مولاه‏ ، هر کس من مولا و صاحب اختیار و رهبر او هستم ،علی مولا و صاحب اختیار و رهبر اوست .
اين سخن را سه بار و به گفته بعضى از راويان حديث،چهار بار تكرار كرد . دنبال آن سر به سوى آسمان برداشت و عرض كرد:
خداوندا! دوستان او را دوست بدار . دشمنان او را دشمن بدار. محبوب بدار آن كس كه او را محبوب دارد. مبغوض بدار آن كس كه او را مبغوض دارد. يارانش را يارى كن. آن ها را كه ترك ياريش كنند، از يارى خويش محروم ساز.حق را همراه او بدار و او را از حق جدا مكن. (5) ولی در حدیث پیامبر (ص) را بیش تر مفسران شیعه و سنی به معنی صاحب اختیار گرفته اند .
پی نوشت ها :
1- النهاية، لابن اثير، ج 5، ص 227.
2-الصحاح في لغة العرب، ج 6، ص2528.
3- مجمع مقاییس اللغه ماده ، ولی ،ج6 ،ص 141 .
4-المفردات الراغب، ص 570، استاد مطهری، ولاء و ولایت ها .
5- تفسیر نمونه ،ج 5 ،ص 11.