یک توضیح دقیق درباره ی شیطان بدهید تا ما شناخت خوبی از شیطان پیدا کنیم.
پرسشگر گرامی با سلام سپاس از ارتباط تان با این مرکز.
شیطان (ابلیس) یکی از مخلوقات خداوند است كه همانند انسان دارای اختیار و آزادی است. قرآن میفرماید:
"به یادآرید زمانی را که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، آن‌ها همگی سجده کردند جز ابلیس که از جن بود و از فرمان پروردگارش بیرون شد".(1)
فلسفه آفرینش شیطان همان فلسفه آفرینش سایر مخلوقات است و آن عبارت است از فیض و نعمت رساندن به آن‌ها. مقتضای فیاضت و رحمت مطلق الهی ایجاب میکند هر آن چه که امکان خلقت دارد و صلاحیت نیل به کمال را دارا است ، آفریده شود . طبق ویژگی و نحوه وجودش به کمال برسد. شیطان موجودی است ممکن الوجود و مختار که میتوانست با حسن اختیار خود راه کمال و سعادت را بپیماید. همان گونه که در ابتدا روش عبودیت حضرت حق را به خود گرفته بود.
قرآن کریم با کمال صراحت میفرماید راز آفرینش جن (شیطان از اجنه است) و انسان عبادت و پرستش خدا است.(2)
شیطان هم در ابتدا جزء عبادت کنندگان بود. امام علی(ع) میفرماید:
"ای مردم !شما که میبینید شیطان با همه سوابق خوبی که داشته ،به خاطر خوی تکبر شکست خورد و مطرود خدا شد، عبرت بگیرید. کار طولانی شیطان با تکبر از بین رفت. او شش هزار سال خدا را عبادت کرده بود که معلوم نیست شش هزار سال از سالهای دنیا است یا از سالهای آخرت".(3)
پس شیطان همانند موجودات صاحب اختیار دیگر آفریده شد تا به کمال لایق خود برسد. در ابتدا هم بر فطرت پاک بود . سالیان دراز همنشین فرشتگان بود . خدا را پرستش مینمود، ولی وقتی آزمایش شد ( آزمایش بر سر راه همه موجودات مختار قرار دارد) نتوانست از آزمایش به در آید . از آزادی خود سوء استفاده کرد . بنای طغیان و سرکشی گذاشت.(4)
وجود شیطان با همه بدی و فسادي که دارد، برای انسانها خوب است. شهید مطهری میگوید: "وجود شیطان و شیطنت و اضلال او، خود مبنی بر حکمت و مصلحتی است و به موجب همان حکمت و مصلحت، شیطان شر نسبی است، نه شر حقیقی و واقعی و مطلق." (5)
بر اساس منابع ديني شیطان زاد و ولد دارد . دارای اولاد و ذرّیه است. آیه 50 سوره کهف مي فرمايد : " آيا شما او (ابليس) و فرزندانش را به جای من اولیای خود انتخاب می‌کنید، در حالی که آن‌ها دشمن شما هستند؟".
همچنين شیطان دار و دسته و قبیله دارد :
« انّه یراکم هو و قبیله من حیث لا ترونهم؛(6) شیطان و همکارانش شما را می‌بینند، از جایی که شما نمی‌بینید » . در جاي ديگر تاكيد شده كه ابلیس سرباز و سپاه بسیاری دارد: "و جنودُ ابلیس اجمعون؛(7) همه سپاهيان ابليس » .
به هر حال ابليس تنها نيست . افراد و سپاهيان و فرزندان بسياري در مسير اغوا و فريب بني آدم دارد . البته برخي از اين افراد از انسان ها هستند و در زمره شيطان هاي انسي محسوب مي شوند ،چنان كه قرآن شياطين را به دو نوع شياطين جن و شياطين انس تقسيم نموده است . (8)
پینوشتها:
1. کهف (18) آیه 50.
2. ذاریات (51) آیه 5.
3. نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 234، ص 770.
4. تفسیر نمونه، ج 1، ص 193.
5. مرتضی مطهری، عدل الهی، ص 34.
6. اعراف (7) آیه7.
7. شعراء(26) آیه 95.
8. انعام (6) آيه 112.
