پرسشگر گرامی با سلام و تشکر و تسلیت ایام عزای امام حسین (ع)
در ایران مراکزی جهت ازدواج و یا همسریابی جهت ازدواج موقت به صورت رسمی وجود ندارد، اگر چه دفترخانه های ازدواج می توانند زن و مردی را که تمایل به عقد موقت دارند ،به عقد هم در بیاورند و در دفاتر خود ثبت کنند.
متأسفانه در هر حال حاضر، هیچ مرکز رسمی یا غیر رسمی متولی ساماندهی بحث ازدواج موقت نیست. از طریق رسمی نمی‌توانید به مورد مناسب خود دست یابید. افراد خواهان این موضوع باید با پرس و جوی شخصی و ارتباط با افراد دست اندرکار به این مهم دست یابند.
باید توجه داشت که ازدواج موقت يكي از قوانين كلي و عمومي الهي است كه براي پاسخ گويي صحيح به يكي از غرايز طبيعي انسان از طرف دين مقدس اسلام پذيرفته شده است. مكتب جاوداني و انسان ساز اسلام براي حفظ حيات بشر و جهت دادن به تمايلات او، در كنار عقد دايم، عقد موقت را مطرح كرده تا نيازهاي انسان به صورتي مشروع و بر اساس قانون و موازين بر آورده شود.
ازدواج موقت همانند ازدواج دائم بستگي به شرايط و اوضاع و احوال جامعه و افراد دارد, البته دولت هم زماني كه جامعه، پذيرش آن را داشته باشد, مي تواند قوانين و مقررات مخصوص به آن را پياده و اجرا كند تا از سوء استفاده هاي احتمالي جلوگيري شود. در صورتي اين حكم الهي پياده نشود، امكان ايجاد و شيوع روابط نامشروع در جامعه وجود خواهد داشت.
باید در نظر داشت که در ابتدا ازدواج موقّت تنها براي دو دسته بود:
1. عزبها و كسي كه اصلاً ازدواج نكردهاند و امکان ازدواج دائم برای آن ها فراهم نیست.
2. كساني كه زن گرفته اند امّا بيش از چهار ماه در مسافرت و از زن دور بودند، يا زنهاي شان مريض و قابل کامجویی نبودند و يا طلاق داده شده و يا فوت كرده بودند.
بنابراين براي زن داراني كه مانعي براي ارضای نیاز جنسی نبود، ازدواج موقّت ممنوع بود. کسانی که همسر دارند و می توانند از جانب همسر نیاز خود را ارضا کنند، شایسته نیست در فکر ازدواج موقت باشند . نیز از آن جا که ازدواج موقت در حکم داروی مسکن و موقتی است، جوانان باید تمام توان و تلاش خود را برای ازدواج دائم صرف کنند . تنها در صورت فراهم نبودن شرایط ازدواج دائم و فشار مضاعف غریزه جنسی و موثر نبودن راهکارهای کنترل شهوت، به ازدواج موقت روی بیاورند.
متأسفانه در ايران به خاطر سوء استفاده يك سري از مردان بالهوس و نبودن شرايط و مهم تر از همه، عدم پذيرش جوّ عمومي اين سنّت حسنه نبوي و مورد تأييد ائمه اطهار(ع) فراموش و متروك شده است.
به هر حال اين حقيقت قابل انكار نيست كه غرائز طبيعي را نمي توان از بين برد. فرضاً هم بتوانيم از بين ببريم ،چنين اقدامي عاقلانه نيست، زيرا اين كار يك نوع مبارزه با قانون آفرينش است. بنابراين راه صحيح آن است كه آن ها را از طريق معقولي اشباع نماييم و از آن ها در مسير سازندگي بهره برداري كنيم. حال كه از طرفي امكان ازدواج موقت وجود ندارد و از طرفي غريزه به انسان مجال نمي دهد, چه بايد كرد؟ به نظر ما چند راه وجود دارد:
1- در پيش گرفتن راه عفت و تقوا و پرهيزگاري , چنان كه قرآن مي فرمايند: «و كسانى كه امكان ازدواج نمى يابند، پاكدامنى پيشه كنند، تا خداوند از فضل خود آنان را بى نياز گرداند».(1)
2- ازدواج دائم، به اين شرط كه خانواده دختر و پسر حاضر شوند آن دو به عقد هم در آيند و عقد شرعي صورت بگيرد و زوجين بتوانند از هم بهره مند گردند، ولي قرار بگذارند بعد از پايان تحصيل و يا پيداكردن شغل مناسب ازدواج رسمي صورت بگيرد, تا دختر و پسر بتوانند زندگي مشترك را آغاز نمايند.
به هر حال باید توجه داشت که ازدواج موقت به رغم توصیه و سفارش دین مبین اسلام و مزیت های فراوان آن، دارای آسیب هایی هم می باشد که شایسته است از دید ژرف اندیشان مخفی نماند، در ادامه به بخشی از آسیب های ازدواج موقت برای افراد مجرد و به طور کلی در زندگی مشترک اشاره می کنیم:
1. ازدواج موقت باعث کاهش ميل و انگیزه به ازدواج دائم ، کاهش تلاش و کوشش برای ازدواج دایم به دلیل کاهش احساس نیاز و تنش ها و به تأخیر انداختن ازدواج دایم با بهانه تراشی های به ظاهر منطقی می شود.
2. از آن جایی که اکثر مردها به دلیل کمبودها و نیازهای برآورده نشده، به ازدواج موقت اقدام می کنند، در بعضی موارد این روابط موجب بارداری ناخواسته و مشکلات دیگر در همسر موقت می شود که مشکلات حقوقی، فشارهای روانی، استرس های شغلی و کاهش بهداشت روانی از جمله مشکلات آن است.
3. عدم اطمینان کامل به طرف مقابل به دلیل وجود تجارب مختلف جنسی در گذشته و احتمال به وجود آمدن مشکلاتی چون بیماری های عفونی و مقاربتی، ایدز، هپاتیت و... می رود.
4. احتمال مقایسه همسر دائمی خود با همسران و زنان موقتی خود می رود . این باعث نوعی احساس حقارت نسبت به همسر خود می گردد که منجر به نارضایتی و تعارض شدید زناشویی خواهد شد.
5. باعث گسترده شدن سرمایه گذاری روانی می شود، به دلیل احتمال عدم رضایت طرفین و ترک همدیگر و وارد شدن به تجارب مختلف عاطفی و جنسی که فرد باید با شرایط جدید خود را منطبق و هماهنگ کند؛ این امر باعث فشار روانی و استرس در مرد می شود . این سرمایه گذاری به هیچ وجه به نفع او نیست . هرگونه خدمت به طرف مقابل به عنوان پشتوانه زندگی نخواهد بود، زیرا موقتی است.
6. احتمال عدم پایبندی به تعهدات ازدواج بعد از شروع به ازدواج دایم و وجود فشار و وسوسه غیر قابل مهار برای داشتن رابطه با جنس مخالف در خارج از چارچوب خانواده . وسوسه، زمانی بیش تر می شود که مرد با رفتارهای انتقادی و به قول معروف غر زدن های همسرش مواجه شود. در این وضعیت فردی که تجارب گذشته داشته باشد ،سعی می کند به جای حل مسأله و جلب رضایت همسر به رابطه ای خارج از خانواده تن دهد که باعث ایجاد نیاز در همسر و مشکلات بعدی خواهد شد.
7. موجب کاهش علاقه، محبت و سرمایه گذاری عاطفی نسبت به همسر دائمي می گردد.
8. به علت عدم پذیرش این مسئله از سوی جامعه و پنهانی بودن این گونه ازدواج ها معمولاً این نوع ازدواج ها با آسیب‌های روانی از قبیل: اضطراب و ترس از افشا شدن ازدواج موقت و... همراه است.
9. موجب انتقال بیماری های مقاربتی احتمالی به همسر دایمی که خود باعث مشکلات بهداشتی فراوان می شود، می گردد.
10. باعث صرف انرژی روانی زیاد برای شناسی احساسات، هیجانات و انتظارات همسر موقت و هزینه اقتصادی برای رفع نیازهای مالی طرف مقابل می شود.
11. گاهی موجب عادت کردن به اين مساله و تکرار ازدواج موقت حتی بعد از ازدواج دائم می شود.
12. برقراری ازدواج موقت بعد از ازدواج دائم، موجب کمبود های شدید عاطفی و شروع اختلافات زناشویی در زندگی می شود. مردی که در کنار همسر دایم، همسر موقت اختیار کرده، به دلیل تخلیه روحی و هیجانی در کنار همسر موقت حوصله برقراری رابطه صمیمی با همسر دائم خود را ندارد . مانند فردی است که کامل سیر شده و از بهترین غذاها لذت نمی برد. بی حوصلگی باعث افسردگی زن شده، در بعضی موارد زن مجبور می شود به دلیل نیازهای عاطفی و یا انتقام از همسر با وجود احساس گناه با جنس مخالف خارج از خانواده خود رابطه ایجاد کند. این کار باعث متلاشی شدن بنیان خانواده می شود.
13. در بعضی از موارد، چون مرد به دلیل جستجوی همسر موقت، تجربه هایی مانند ابراز علاقه به زنان شوهر دار یا افرادی دیگر دارد، دچار نوعی بدبینی شدید نسبت به همسر دایمی خود می گردد. اقدام به اعمال محدودیت های نامناسب نسبت به زن دایمی خود می کند.
14. ورود در این عرصه هر چند در ابتدا صد در صد شرعی می‌باشد، ولی در ادامه انسان را به وادی‌های غیر شرعی می‌کشاند، مانند نگاه خارج از چارچوب به زنان نامحرم به بهانه پیدا کردن مورد، ورود تدریجی در باندهای غیر سالم، تمرکز شبانه روزی بر اطفای غریزه جنسی و...
15. ازدواج موقت هر چند پاسخی جزئی به نیاز جنسی است ،ولی در بسیاری موارد باعث تشدید غیر قابل کنترل نیاز جنسی می‌گردد. تا قبل از تجربه روابط جنسی، کنترل قوای جنسی به مراتب سهل‌تر از بعد تجربه روابط می‌باشد. این نکته مهمی است که در صورت عدم توجه به آن، فرد را خواسته یا ناخواسته وارد گرداب غرایز غیر قابل مهار می‌نماید. به عنوان مثال یک رابطه کوتاه یک ساعته روزها یا ماه‌های متوالی فرد را درگیر پیدا کردن مورد جدید برای ازدواج موقت می‌نماید.
16. در ازدواج موقت چون تعهد چندانی مثل ازدواج دائم در طرفین وجود ندارد، از نظر آرامش‌بخشی روحی ـ روانی دارای تأثیر اندک و گذرا می‌باشد .همواره اضطراب جدایی طرفین را تهدید می‌کند. در ازدواج موقت فرد هرچند در ابتدا از لحاظ جنسی تأمین می‌گردد، ولی در خوش‌ترین لحظات ترس از موقتی بودن این لحظات بر روح و روان طرفین سایه می‌افکند . در ادامه به تنوع طلبی جنسی منجر خواهد شد که در این صورت اضطراب فزاینده‌ای فرد را فرا خواهد گرفت.
در پایان با توجه به مباحث مطرح شده، توصیه می شود به جز موارد اضطراری و حاد از ورود به وادی ازدواج موقت پرهیز کنید . خویشتنداری جنسی همه جانبه را جایگزین آن گردانید . در حد امکان تمرکز خود را روی ازدواج دایم و به وجود آوردن شرایط و آماده سازی مقدمات آن بگذارید، چرا که از نظر روان‌شناختی، ازدواج دائم و خویشتنداری همه جانبه در شرایط حاضر از ازدواج موقت کم حاشیه‌تر است. چه بسا در صورت عدم امکان ازدواج دائم، خویشتنداری همه جانبه از بسیاری جهات از ازدواج موقت برای شما سهل‌تر و کم آسیب‌تر باشد.
باید توجه داشت که بسیاری از مشکلات ازدواج دائم خود ساخته، یا تحمیل برخی از آداب و سنن و فرهنگ نادرست جامعه و اطرافیان و محیط است که اصلاح آن بر عهده تک تک افراد جامعه و از جمله خود شما است .به همین خاطر توصیه می شود که به هیچ وجه خود را دست و پا بسته فرض نکنید . با بازنگری همه جانبه، روزنه‌هایی هرچند اندک برای ازدواج دائم (که در پرتو تلاش شبانه‌روزی شما مسیر است) بر خود بگشایید. تا آن زمان با تعدیل قوای جنسی خود را از چاله به چاه امیال نیفکنید. این را بدانید که ازدواج زمان بر است. باید با صبر و آرامش به برطرف کردن موانع آن پرداخت . با فراهم نمودن مقدمات آن زمینه ازدواج موفق و پایداری را محقق سازید.
پي نوشت :
1. نور(24) آيه 33.
