با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با این مرکز.
روح در لغت به چیزی گفته می‌شود که منشأ حیات است و با آن هر جانداری توان احساس و حرکت ارادی پیدا می‌کند.(1)
روح انسانی همان حقیقت وجودی او و خود واقعی انسان یا همان چیزی است که آدمی از آن به "من" تعبیر می‌کند و انسانیت انسان به آن است .اموری چون ادراک، اراده را به واسطه بدن انجام می‌دهد. (بدن ابزار روح است)(2) .
طبق آیه "وَ یسالونک عَن‌ِ الرُّوح‌ِ قُل‌ِ الرُّوح‌ُ مِن‌ْ أَمْرِ رَبِّی; (3)
درباره روح از تو می‌پرسند; بگو: روح از سنخ فرمان پروردگار من است."
روح از سنخ "امر" و از "عالم امر" است که حقیقت این امور به طور دقیق و کامل برای ما روشن نیست، چنان که خداوند خود در ادامه این آیه تاکید می فرماید که "به شما از علم جز چیز اندکی داده نشده است" .
"امر" چیست؟ قرآن کریم می‌فرماید:
"إِنَّمَآ أَمْرُه‌ُ إِذَآ أَرَادَ شَیْئا أَن یَقُول‌َ لَه‌ُ کُن فَیَکُون‌ُ; (4)
چون به چیزی اراده فرماید، کارش این بس که می‌گوید: باش; پس بی‌درنگ موجود می‌شود."
بنابراین "امر" وجود چیزی است که تنها به خداوند استناد دارد . به فعلی که مختص خداوند است و اسباب مادی در تحقق آن واسطه نمی‌شوند .وجود آن دفعی است، نه تدریجی . بنابراین خلقت آن مادی نیست تا تدریجی باشد ، بلکه از موجودات مادی متمایز است.
از این رو قرآن کریم در بیان مراحل جنین پس از کامل شدن شکل مادی جنین، می‌گوید:
"ثُم‌َّ أَنشَأْنَـَه‌ُ خَلْقًا ءَاخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّه‌ُ أَحْسَن‌ُ الْخَـَـلِقِین‌َ; (5) .
آن‌گاه جنین را در آفرینش دیگر پدید آوردیم، آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است».
البته توضیحات و تفاسیر دیگری هم در مورد روح وجود دارد. مثلا امام صادق(ع) در این خصوص فرمود : "روح را نتوان به سنگینی و سبکی توصیف کرد. روح جسمی رقیق است که قالبی تیره بر آن پوشانیده شده است". از او پرسیدند: آیا بعد از مردن، روح از بین می رود؟ فرمود: "خیر، باقی می ماند".(6)
پی نوشت ها:
1. المیزان، علامة طباطبایی، ج 13، ص 195، مؤسسة الاعلمی. للمطبوعات، بیروت.
2. همان، ج 10، ص 118.
3. اسرأ(17)آيه 85.
4. یس(36)آيه 82.
5. مؤمنون(23)آيه 14.
6. معارف و معاریف، ج 5، ص 713، به نقل از تفسیر صافی.
