آیا در مورد "فرزند کمتر، زندگی بهتر" در روایات مطلبی آمده است؟
پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع) مسلمانان را به داشتن فرزندان بیشتر جهت افزایش شمار مسلمانان و قوی شدن آنان در برابر دشمنان تشویق کردهاند.(1) حتی به برخی که به سبب فقر مالی و نرسیدن به تربیت فرزندان از داشتن فرزند بیشتر خودداری می کردند، توصیه می نمودند که جلوگیری نکنید.
یکی از راویان می گوید: طی نامهای از امام هادی(ع) پرسیدم که مدت پنج سال است که از بچه دار شدن جلوگیری می کنم، چون همسرم بچه (زیاد) را دوست ندارد و می گوید: وضع مالی ما خوب نیست و به خاطر فقر نمیتوانیم به تربیت بچه، آن جوری که شایسته است برسیم، نظر شما چیست؟
حضرت نوشتند: "طلبِ الوالد فانّ اللَّه یرزقهم؛(1) جلوگیری را ترک کن و فرزند دار شو که خداوند رزق و روزی را تأمین می کند".
فرزند کمتر، آسایش بیشتر
داشتن فرزند، موجب آسایش روحی و فکری انسان می گردد و انسان را از دغدغه درونی و افسردگی روحی نجات می دهد.(2) چنان که داشتن فرزندان زیادی که انسان نتواند آنان را به درستی تربیت کند و به آموزش و تربیت دینی و اجتماعی آنان بپردازد، یا شغلی مناسب برایشان تأمین نماید، آسایش روحی رازایل می کند و به خلاف حکمت و هدفی است که اولیای دین، افزایش فرزند را به خاطر آن توصیه می کردند. فرزندانی که تربیت صحیح اسلامی ندارند و به خاطر نداشتن شغل مناسب، در فقر به سر می برند، زمینه گرایش آنان به فساد اخلاقی و خروج از این و وابستگی به بیگانگان و دشمنان دین زیاد است. امیراالمؤمنین(ع) می فرماید: "قلّة العیال احدُ الیسارین؛(4) اندک بودن تعداد زن و فرزند یکی از راههای تأمین آسایش است".
تذکر:
گاهی ممکن است حکم موضوعی در منطقهای یا نسبت به افرادی، با حکم همان موضوع در سایر مناطق و افراد دیگر (به خاطر متغیر بودن اوضاع) تفاوت کند. از این رو ممکن است تکثر اولاد اکنون در برخی مناطق مورد توصیه و تأکید باشد؛ زیرا موجب ازدیاد شمار مسلمانان و تقویت جبهه آنان در برابر دشمنان میگردد، نظیر سرزمینهای اشغالی فلسطین. اما در برخی مناطق و برای بعضی افراد، فرزند کمتر مورد توصیه باشد.
کنترل جمعیت یا ازدیاد فرزند، امروزه به عنوان یک مسئله اجتماعی و نیاز جامعه مورد بررسی قرار میگیرد و لازم نیست تنها از نگاه روایات به آن پرداخت.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشتها:
1. "اکثروا الولد، أکاثر بکم الأمم غداً". وسایل الشیعه، ج 15، ص 96، حدیث ش 8 و 14.
2. همان، ص 99.
3. همان، ص 96 - 95.
4. نهج البلاغه، حکمتها و کلمات قصار، شماره 141.
