توبهء نصوح یعنى چه ؟

قر آن مجید می فرماید :یا ایّها الّذین آمنوا توبوا الى اللّه توبهء نصوحاً عسى ربّکم أن یکفّر عنکم سیّئاتکم و یُدخلکم جنات ٍتجرى من تحتها الانهار؛ اى کسانى که ایمان آورده اید! توبه کنید، توبهء خالصى . امید است با این کار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هایى از بهشت که نهرها از زیر درختانش جارى است ، وارد کند».(1)
«نصوح » از مادهء «نُصح » در اصل به معناى خیرخواهى خالصانه است و لذا به عسل خالص «ناصح » گفته مى شود و از آن جا که خیرخواهى واقعى باید توأم بامحکم کارى و دلسوزى باشد، واژهء نُصح و نَصوح به کار برده شده است .
در این که توبهء نصوح چیست ، تفسیرهاى زیادى براى آن ذکر کرده اند، تا آن جا که بعضى شمار تفسیرهاى آن رابالغ بر بیست و سه تفسیر دانسته اند، ولى همهء این تفسیرها تقریباً به یک حقیقت باز مى گردد.
از جملهء آن تفسیرها این که : توبهء نصوح باید واجد چهار شرط باشد: پشیمانى قلبى ، استغفار زبانى ، ترک گناه وتصمیم بر ترک در آینده .
یا: توبهء نصوح آن است که توأم با چشمى گریان و قلبى بیزار از گناه باشد.(2)
هنگامى که «معاذبن جبل » از توبهء نصوح از پیامبر(ص)سؤال کرد، در پاسخ فرمود: أن یتوب التائب ثمّ لا یرجع فى ذنب کمالا یعود اللبن الى الضرع ؛(3) توبه کننده به هیچ وجه به گناه باز نگردد، همان طور که شیر به پستان باز نمى گردد.
این تعبیر لطیف بیانگر این واقعیت است که توبهء نصوح چنان انقلابى در انسان ایجاد مى کند که راه بازگشت به گذشته را به کلّى مى بندد، همان گونه که بازگشت شیر دوشیده شده به پستان غیر ممکن است .(4)
امام صادق(ع)می فرماید: توبه نصوح آن است که باطن مرد مثل ظاهر وحتی بهتر از آن باشد.(5)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
1.تحریم (66 آیهء 8
2.تفسیر نمونه ، ج 24 ص290
3.همان ، به نقل از مجمع البیان ، ج 10 ص 318
4.تفسیر نمونه ، ج 24 ص 289 با تلخیص .
5.همان ص 290