انقطاع از دنیا در گرو چه اموری است ؟

1 شناخت خدا و اتصال به معبود: منشأ محبت به دنیا غفلت از خدا است . قرآن مجید مى فرماید: ما جعل الله لرجل من قلبین فى جوفه ; خداوند دو قلب در درون هر فردى قرار نداده است .(1)
یعنى محبت به دنیا با محبت به خدا جمع نمى شود. بنابراین راه انقطاع از دنیا پیوستن به معشوق واقعى است .
آن کس که تو را شناخت جان را چه کند فرزند و عیال و خانمان را چه کند
2 توجه به مرگ : امام باقر(ع)مى فرماید: أکثر ذکر الموت فانه لم یکثر انسان ذکر الموت الا زهد فى الدنیا; مرگ رازیاد یاد کن که کسى مرگ را یاد نکرد مگر آن که نسبت به دنیا بى رغبت شد.(2)
3 توجه به آخرت : على (ع)به فرزندش نصیحت مى کند که آخرت را زیاد یاد کن و آن چه در او از نعمت و عذاب دردناک است که این یاد تو را نسبت به دنیا زاهد مى سازد و دنیا را در نزدت کوچک مى کند.(3)
4 توجه به ناپایدارى دنیا: قرآن مجید با بیان بى اعتبارى و فناى دنیا پیروانش را از دام وابستگى به دنیابرخوردار داشته است قرآن مجید دنیا را بازیچه و بیهوده معرفى کرده است .(4) بر این اساس على (ع)مى فرماید:
در عزت و ارجمندى دنیا رغبت نکنید, فخر دنیا بریده شدنى و آرایش و نعمتش تمام شدنى است .(5)
5 شناخت آثار محبت به دنیا: اگر کسى بداند دل بستگى به دنیا چه آثار و نتایج زیان بارى دارد از آن فاصله خواهد گرفت . در این جا به بعضى از آن آثار مى پردازیم :
1 - منشأ گناهان : در روایات از محبت به دنیا به عنوام ام الفساد یاد شده است . امام صادق (ع )مى فرماید: راس کل خطیئة حب الدنیا; محبت به دنیا رأس همه خطاهااست .(6)
2 - سخت مردن : هر اندازه علاقه و محبت به زندگى دنیا بیشتر باشد جدایى از آن سخت تر خواهد بود,چنان که على (ع )مى فرماید: من کانت الدنیا همته اشتدت حسرته عند فراقها; کسى که هم و غم او دنیا باشدحسرتش در موقع جدا شدن از دنیا بیش تر خواهد بود.(7)
3 - اندوه بى حد:
امام صادق (ع)مى فرماید: هر که دل به دنیا بندد به سه خصلت دل بسته است : اندوهى که پایان ندارد و آرزویى که به چنگ نیاید و امیدى که بدان نرسد.(8)
4 حرص شدید: امام صادق (ع)مى فرماید: خداوند درى از دنیا بر بنده نگشاید جز این که به مانند آن درى از حرص بر او بگشاید.(9)
6 نیایش و مناجات : یکى از عواملى که انسان را به رهایى از تعلقات مادى کمک مى کند انس با خدا ازطریق نیایش است . هر چه رابطه با خدا بیشتر باشد انقطاع از دنیا و تعلقات مادى نیز بیشتر خواهد بود در دعاهااین انقطاع دیده مى شود, به ویژه در دعاى پر محتواى شعبانیه که همه امامان آن را زمزمه مى کرده اند و در آن جاامام على (ع) مى فرماید: الهى هب لى کمال الانقطاع الیک ; خدایا انتهاى انقطاع را به من ارزانى دار.
7 معاشرت با اهل دل : از آن جا که گرایشات و صفات اخلاقى دوست و همنشین اثر مستقیم در آدمى داردمعاشرت با افرادى که توجه به آخرت دارد انسان را از وابستگى به دنیا رهایى مى بخشد و این نکته در روایات آمده است : حواریون به عیسى گفتند: با چه کسى معاشرت کنیم ؟ فرمود: با کسى که دیدنش شما را به یاد خدابیندازد و علمش آگاهى شما را بیشتر کند و شما را نسبت به آخرت ترغیب نماید.(10)
پی نو شت ها:
1.احزاب (33) آیهء 4.
2.بحارالانوار, ج 70 ص 64.
3.میزان الحکمه , ج 2 ص 1170.
4.حدید(157 آیهء 20.
5.نهج البلاغه , خطبه 98.
6.میزان الحکمه , ج 2 ص 896.
7.بحارالانوار, ج 68 ص 181.
8.اصول کافى , ج 4 ص 9.
9.همان , ص 7.
10.بحارالانوار, ج 14 ص 331.