پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
مي خواهم به بهترين نحو تربيت كنم ولي خانواده ام پسرم را اذيت مي كند
ما سه نوع مواجهه با رفتارهاي نادرست ديگر انسان­ها از جمله خانواده مان مي­توانيم داشته باشيم مواجهه منفعلانه مواجهه مقتدرانه مواجهه پرخاشگرانه ...

 فرزندم از زماني كه باردار بودم تا الان كه 16ماهش هست پدر بالا سرش نبوده و نيست. حال مي خواهم به بهترين نحو تربيت كنم ولي خانواده ام پسرم را اذيت مي كند يا دعوايش مي كند يا كتكش مي زنند من خيلي ناراحت مي شوم ولذا سعي مي كنم نه بزنم و نه دعوا كنم فرزندم را ولي اطرافيان مسخره مي كنند مي گويند پسرم را بزنند تا ادب شود مجبور مي شوم گريه مي كنم براي خودم. حالا مرا راهنمايي كنيد كه چگونه برخورد كنم تا هم خانواده ناراحت نشود و هم فرزندم؟

همان طور كه مي­دانيد ما سه نوع مواجهه با رفتارهاي نادرست ديگر انسان­ها از جمله خانواده مان مي­توانيم داشته باشيم مواجهه منفعلانه مواجهه مقتدرانه مواجهه پرخاشگرانه.

توضیح هر كدام از اين سه نوع مواجهه در حوصله اين مقال نمي گنجد. ولي به طور خلاصه بايد گفت كه مواجهه منفعلانه يعني اين كه شما در مقابل رفتار غير منطقي ديگران منفعلانه كوتاه بياييد و در مقابل به اموري مانند گريه كردن و خود خوري پناه ببريد اين نحوه تعامل، ديگران را در رفتار اشتباهشان جسور مي سازد و روز به روز بر ميزان رفتارهاي ناصحيح آنان مي افزايد.

مواجهه ديگر مواجهه پرخاشگرانه است كه فرد در مقابل هر رفتار خطايي به عكس العمل شديد مي پردازد و با پرخاشگري سعي در حذف و اصلاح رفتار خطاي طرف مقابل دارد اين نحوه مواجهه به ویژه با افرادي كه احترامشان بر ما واجب است (مانند پدر و مادر ) به هيچ وجه صحيح نمي باشد و باعث تشديد اختلافات و بروز مشكلات جديد مي گردد.

مواجهه صحيح همانا مواجهه مقتدرانه است كه بین اين دو نحوه مواجهه قرار دارد شما در مواجهه مقتدرانه و جراتمندانه در آرامش كامل و با پرهيز از هر گونه انفعال يا پرخاشگري به بيان نظرات خود مي پردازيد و از حقوق خود و فرزند خود دفاع می كنید.

اما در زمينه سوال ديگرتان بايد گفت كه اولا پسر شما 16 ماه بيشتر ندارد و اصول تربيتي يك پسر 16 ماهه زياد دشوار نيست و شما صرفا بايد به عنوان يك مادر پاسخگوی نيازهاي جسمي عاطفي ایشان باشید. اگر در حد متعادل اين نيازها مرتفع گردد خلا ناشي از نبود پدر زياد در تربيت فرزندتان اثر منفي نخواهد گذاشت. ضمن اين كه در تربيت فرزند نبايد با بيان عباراتي مانند ( به بهترين نحو تربيت كنم) ناخواسته در دام كمال گرايي منفي افتاد هيچ مادري در جهان اساسا نمي تواند به نحو كامل و بی نقص فرزندش را تربيت كند و همين اين كه يك مادر بتواند در حد وسع و مقدورات و شرايط فردی خانوادگي اجتماعي در تربيت فرزندش بكوشد كافي است.

از نظر روان شناختي كتاب چگونه با كودكم رفتار كنم؟ نوشته استیفن گاربر، ماریان دانیلز گاربر، روبین فریدمن اسپیزمن، ترجمه هومن حسینی نیك، شاهین خزعلی، احمد شریف تبریزی، انتشارات مروارید.

و از نظر ديني نيز كتاب سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع): تربیت فرزند، سیدعلی حسینی زاده، انتشارات پژوهشكده حوزه و دانشگاه، 1390 و كتاب حكمت نامه كودك، محمد محمدی ری شهری، ترجمۀ عباس پسندیده، انتشارات دار الحدیث، 1385 قابل توصيه مي باشد.

در ادامه توجه شما را به مقاله ای در زمینه جرأتمندی جلب می نمایم:

مهارت جرات ورزی:

جرأت ورزي يعني توانايي در بيان افكار، احساسات و عقايد خود به شكل مستقيم، صادقانه و متناسب به نحوي كه به حقوق خود و ديگران صدمه اي نرسانيد. رفتار جرأتمندانه به شما كمك می كند تا بتوانید به خود اطمینان داشته باشید، اعتماد به نفس خود را افزایش دهید، احترام دیگران را نیز جلب كنید، توانایی تصمیم گیری خود را بهبود بخشید.

انواع رفتار جرأت مندانه:

 رد جرأت مندانه، زماني كه با درخواست هاي نادرست و نامعقول ديگران مواجه مي شويد، مي توانيد با روش رد قاطعانه ( جرأت مندانه) در عین رعایت ادب، با صلابت به درخواست نامعقول آنان پاسخ منفي بدهيد. مثال:اگر به ميهماني دعوت شديم كه اعضاي شركت كننده در آن را نمي شناسيم و نمي خواهيم در آن ميهماني شركت كنيم، مي گوييم متأسفم من در ميهماني اي كه اعضاي آن را نمي شناسم، شركت نمي كنم. لازم به ذكر است كه دلیل اعتیاد برخی از جوانان و نوجوانان به سیگار و یا مواد مخدر عدم بهر مندی آنها از مهارت جرات ورزی است.

 درخواست جرأت مندانه، از اين روش در مواقعي كه نيازمند كمك گرفتن از ديگران هستيد، استفاده كنید. مثال: اگر براي حل يك مشكل بخواهيم از والدين يا دوستي كمك بگيريم، مي گوييم: من براي حل مشكلم نيازمند كمك و همفكري شما مي باشم، آيا مي توانيد به من كمك كنيد؟

بيان جرأت مندانه از اين روش براي بيان احساس و افكار خود در تقدير و تشكر از ديگران استفاده كنید.مثال از

دعوت شما سپاسگزارم.

هدف هاي جرأت مندي: در مهارت جرأت مندي هدف، تغيير در خود ماست، نه تغيير در ديگران، تا بتوانيد نيازها و احساسات و افكار خود را ابراز كنيد و از آسيب هاي احتمالي در امان بمانيد. در بعضي مواقع از رفتارهاي جرأت مندانه كه استفاده مي كنيد، ممكن است به هدفي كه ميخواهيد دست نيابيد. ولي از اين كه توانسته ايد اصول رفتار جرأت مندانه را اجرا كنيد، نشاط و اعتماد به نفس شما تقويت مي شود. مثال: در درخواست جرأت مندانه ممكن است بگوييد: من به همفكري شما در حل مشكلم نيازمندم. ولي فرد مقابل پاسخ منفي دهد. در اين جا هدف درخواست جرأت مندانه بوده است كه شما انجام داده ايد، حتي اگر به هدف نهايي نرسيد، در اين صورت درخواست جرأت مندانه را از شخص ديگري مي نماييد تا به حل مشكل دست يابيد.

یكی از رفتارهای جرات مندانه، "نه" گفتن است. گفتن نه و يا بله در مقابل درخواست ديگران زماني كه به اختيار خود انسان باشد، جرأت مندي است. هر گاه در مقابل درخواست غيرموجه و نا به جاي ديگران به دليل رودربايستي يا ترس و يا هر دليل غيرمنطقي ديگري نتوانيد با جرات از كلمه ي «نه» استفاده كنيد، خودتان را مورد هجوم بسياري از آسيب ها و فشارها قرار خواهيد داد. از جمله مواردي كه ضروري است از كلمه ي «نه» استفاده كنيد، موقعيت هاي زير مي باشد:

زماني كه از سوي ديگران خواسته اي نامعقول مطرح مي شود.

زماني كه مشغول كار مهمي هستيد، شخصي كاري با اولويت كمتر را به ما پيشنهاد مي دهد.

زماني كه براي «كار پيشنهادي» مهارت و دانش كافي را نداريد.

زماني كه خيلي عصباني و ناراحت هستيد. زماني كه كار پيشنهادي را كس ديگري مي تواند به خوبي انجام دهد.

زماني كه پيشنهاد دهنده، به هويت و حريم شخصي شما قصد تجاوز داشته باشد.

زماني كه از شما بر خلاف علائق، معيارها يا اعتقادات ديني و ارزشي شما، چيزي را طلب نمايند.

مهارت هايي براي ابراز جرأت مندي :

1-نه گفتن2- تغيير دادن موضوع 3- دليل آوردن 4- ايجاد احساس شخصيت مهم تر در طرف مقابل 5- ارائه پيشنهاد بهتر 6- نشان دادن شأن بالای خانوادگي خود 7- بيان موضوع در قالب شوخي 8- پافشاري و اصرار در رد درخواست 9- دور شدن از موقعيت مثلا در مواقعي كه مي بينيم شخص خيلي اصرار مي كند، بهتر است از آن محل و موقعيت دور شويم.

10 - ابراز همدلي پيدا كردن راه حل مناسب با نظر خواستن از طرف مقابل معذرت خواهي، تشكر و قدرداني

و اما راهكارهای كسب روحیه ی جرات ورزی:

1-      قبل از اینكه در میان جمع دوستان ویا فامیل حاضر شوید و شروع به صحبت كنید، خود را آرام سازید، مثلا با چند تنفس عمیق دیافراگمی برخودتان مسلط شوید و آنگاه سعی نمایند بیانات خود را بصورت آرام، مودبانه ولی قاطعانه مطرح كنید. لازمه این امر یادگیری و تمرین تنش زدایی(ریلكسیشن) است، شما می توانید با یاد گرفتن این مهارت كارآمد در مراكز مشاوره و روان­درمانی بر بسیاری از مشكلات زندگی كه از اضطراب ناشی می شود به راحتی فائق آیید. لازم به ذكر است كه متخصصان ریلكسیشن در منابع خود به سی و شش بیماری كه با استفاده از این تكنیك بر طرف می شود اشاره نموده­اند كه می­توانید با جستجوی واژه فوق در اینترنت از آنها آگاه شوید.

2-      تكنیك بعدی گسترش ارتباطات اجتماعی با اقوام و خویشاوندان است، باید تدریجا و با برنامه ریزی رویة زندگی خود در عرصه اجتماعی عوض كنید تا وضع روحیتان كم كم بهبود یابد. مثلا با خود قرار بگذارید كه به دید و بازدید خویشاوندان بروید. اما در اوایل بیش از ده دقیقه توقف نداشته باشید و كم كم مدت آن­را بیشتر كنید.

3- راهكار دیگر تقویت اراده است، افراد كمرو بخاطر پایین بودن اراده توان انجام برخی از كارها را ندارند در حالی كه اگر اراده تقویت شود به راحتی قادر به انجام آن كار خواهند بود. البته ضعف اراده می تواند علل مختلفی

داشته باشد كه باید ملاحظه و بررسی گردد تا راهكار مناسب تجویز گردد.

4- می توانید از طریق الگو گیری از افراد جرات مند كم كم به این مشكل خود فایق آیند. مثلا ملاقات با اشخاص جرات مند، رفت و آمد داشتن با آنها، دیدن فیلمها و یا خواندن داستانها.

5- یك تمرینی كه می توانید از آن استفاده كنید این است كه هر روز كه از خانه بیرون می روید و در معرض برخورد با افراد مختلف قرار می گیرید، باب گفتگو را باز كنید و در مورد مسائل مختلف با آنها صحبت كنید. و هر بار كه در این كار موفق شدید برای خود تشویقی در نظر بگیرید مثل اینكه یك چیز خوش مزه ای بخورید.

6- یكی دیگر از تكنیك­هایی كه روانشناسان برای موقعیت های مشابه تجویز می كنند استفاده از تكنیك «كانتر كاندیشن اینگ» یا شرطی سازی عكس است به این ترتیب كه یك­ماه، هر روز بیست دقیقه در جای ساكتی بنشینید چشمان خود را ببندید و تصور كنید كه برای سخنرانی به جلسه ای دعوت شده­اید كه به آن جلسه می­روید و با متانت و تسلط شروع به صحبت می­كنید و با موفقیت سخنرانی را تمام می­كنید و بشدت مورد تشویق حضار قرار می­گیرید و در پایان جلسه نیز از طرف دعوت كنندگان از شما تقدیر به عمل می­آید.

7- تكنیك دیگر حساسیت زدایی تدریجی است، یعنی ابتدا در یك جمع دو سه نفره از دوستان شروع به صحبت، خواندن دعا، قرآن، و یا ارائه یك مطلب كنید، و وقتی كه كاملا در این امر تسلط پیدا كردید در جمع هایی كه قدری وسیع­تر از جمع قبلی است این كارها را انجام دهید و كم كم دایره را گسترش دهید تا بتوانید در جمع دویست سیصد نفره براحتی و بدون هیچگونه استرسی سخنرانی كنید.

8- هنگام صحبت باید با شنوندگان تماس چشمی برقرار كنید، یعنی با صلابت توی چشمان آنها نگاه كنید.

9- ارتباط با خدا در بالا بردن آرامش و زدودن اضطراب كه نقش مهمی در تداوم نا جرات ورزی دارد بسیار موثر است.

10- ورزش كردن عامل مهمی در تقویت اراده دارد و ضعف اراده كه از ریشه های كمرویی را كاهش می دهد.

11-فكر كردن در مورد عواقب وخیم ناجرات­مندی و شكست­هایی كه ادامه این وضع می تواند برای شما ببار­

آورد و نیز تفكر در مورد موفقیتهای بی شماری كه جرات مندی می تواند برای شما به ارمغان بیاورد می تواند انگیزه شما را در پیگیری تمارین ذكر شده بالا ببرد.