حضرت موسي وقتي از مدين به سوي مصر مي آمد، شب هنگام كه راه را گم كرده بود، در طور آتشي ديد. در آن جا خطاب خدا به وي رسيد. به دعوت فرعون و نجات بني اسرائيل مأموريت يافت. براي گرفتن تورات هم چهل شب به طور به مناجات رفت تا خدا الواح تورات را بر او نازل كرد. در مورد قرآن هم تصريح شده كه نزول دفعي آن در شب مبارك قدر بوده است.
ظاهرا علت آن است كه براي گرفتن وحي بنده بايد مقرّب باشد. تقرب در شبانگاهان و در عبادت ها و مناجات هاي شبانه بهتر حاصل مي شود، زيرا بنده از همه مشغوليت ها بريده و به تمام قلب به سوي خدا رو كرده و با همه وجود، متوجه درگاه خداست.
علامه طباطبايي در مورد ميقات شبانه حضرت موسي مي نويسد:
حساب را روي شبها برده، نه روزها و حال آن كه در اين مدت موسي روزها هم در ميقات به سر برده و معمولا در اين گونه موارد حساب روي روزها برده ميشود، نه شبها، شايد براي اين است كه غرض از ميقات تقرب به درگاه خدا و مناجات با او است كه شبها اختصاص بيش تري براي اين كار داشته و حواس انسان جمعتر و نفس براي انس گرفتن آمادهتر است، آن هم در چنين مناجاتي كه در آن تورات نازل شده است. هم چنان كه در باره رسول خدا (ص) فرموده:
يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا ... إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا، إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَوِيلًا؛ (1)
اي جامه بر خود پيچيده ، شب را زنده بدار ، مگر اندكي را ... ما به تو سخني دشوار را القا خواهيم كرد. شبهنگام از بستر برخاستن، موافقت زبان و دل را افزايندهتر است و بيان سخن را استوار دارندهتر كه كارهاي تو در روز بسيار است. (2)
پس چون در شب بنده به درگاه خدا قرب بيش تري پيدا مي كند، براي پذيرش وحي آمادگي بيش تر دارد. از اين رو خداوند قرآن را در شب قدر به قلب پيامبر نازل كرده است.
پي نوشت ها :
1. مزمل ( 73) آيه 1-7.
2. طباطبايي، الميزان، ترجمه موسوي همداني،چ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1374 ش، ج 8، ص 303.
