پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
حفظ آيات الاهي، از نخستين روزهاي نزول وحي آغاز شد. پيامبر اسلام ـ صلي اللّه عليه و آله ـ نخستين حافظ قرآن به شمار مي‌رفت .براي فرا گرفتن و حفظ آن بسيار مي‌كوشيد

حفظ آيات الاهي، از نخستين روزهاي نزول وحي آغاز شد. پيامبر اسلام ـ صلي اللّه عليه و آله ـ نخستين حافظ قرآن به شمار مي‌رفت .براي فرا گرفتن و حفظ آن بسيار مي‌كوشيد. آن حضرت همراه پيك وحي زبانش را حركت مي‌داد و شتاب مي‌كرد تا آنچه مي‌شنود فراموش نكند.

مرحوم طبرسي در شأن نزول آيه‌ «لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ؛(1)(اي رسول ما) در حال وحي، شتابان زبان به قرائت قرآن نگشاي كه ما خود آن را جمع كرده، (در سينه‌ات) نگاه مي‌داريم و بر تو مي‌خوانيم» از ابن عباس  نقل مي‌كند:

پيامبر اكرم ـ صلي اللّه عليه و آله ـ به سبب عشق شديدي كه به دريافت و حفظ قرآن داشت ، هنگامي كه پيك وحي آيات را بر او مي‌خواند، همراه وي زبانش را حركت مي‌داد و شتاب مي‌ورزيد تا آنچه مي‌شنود فراموش نكند. خداوند او را از اين كار بازداشت و فرمود:

 ما آن را برايت جمع مي‌كنيم.(2)

حضرت براي اطمينان كامل از محفوظات خويش آن‌ها را بر فرشته‌ وحي عرضه مي‌كرد. در روايات متعدد  مي‌خوانيم كه پيامبر  در ماه رمضان هر سال قرآن را، تا آن‌ جا كه نازل شده بود، با جبرئيل مقابله و تكرار مي‌كرد؛ در واپسين سال زندگي‌اش، برخلاف گذشته، اين مقابله و تكرار را دو بار به انجام رساند.(3)

اهتمام صحابه به حفظ قرآن

پيامبر  در نماز و هر فرصتي كه پيش مي‌آمد قرآن را با صداي بلند مي‌خواند . صحابه نيز همراه وي به فراگيري و حفظ آن مي‌پرداختند.

وقتي صحابه آيه‌ يا سوره‌ اي را از رسول خدا مي‌شنيدند، چندين بار به حضرت مراجعه كرده، آنچه به خاطر سپرده بودند ،بر وي عرضه مي‌داشتند تا كيفيت حفظ را تأييد و تقرير كند.(4)

به تدريج اهتمام برخي از صحابه در به خاطر سپردن آيات چنان فزوني يافت كه گروهي به حافظ و قاري قرآن شهرت يافتند.(5)سيوطي در اين زمينه مي‌نويسد:

چند تن از صحابه، كه به تعليم قرائت قرآن و حفظ آن شهرت داشتند، عبارتند از: علي ـ عليه السلام ـ ، عثمان، ابيّ بن كعب، زيد بن ثابت، ابوالدرداء، عبدالله بن مسعود و ابوموسي اشعري.(6)

در اين عصر، زنان نيز پا به پاي مردان در عرصه‌ قرائت و حفظ قرآن كريم مي‌كوشيدند؛ چنان كه نام‌هاي برخي زنان پيامبر  چون عائشه، ام‌سلمه و حفصه و نيز ام‌ورقه بنت عبدالله بن حارث(7) در ميان طبقات قاريان و حافظان به چشم مي‌خورد.

براي آگاهي بيش تر ر.ك: سيماي حافظان نور (همراه با روش حفظ قرآن ) سيد مجتبي حسيني.

پي نوشت ها:

1. قيامت (75)آيه 16 و 17.

2. تفسير مجمع البيان،الشيخ الطبرسي، ج 10، ص 197،سال چاپ : 1415 - 1995 مفناشر : مؤسسة الأعلمي للمطبوعات - بيروت - لبنان

3. كان جبريل يعرض القرآن علي النبي كل عام مرة في رمضان فلما كان العام الذي توفي فيه عرض عليه مرتين. روايات در اين زمينه متعدد است. رجوع شود به الطبقات الكبري،محمد بن سعد، ج 2، ص 195،ناشر : دار صادر - بيروت.

4. مجمع البيان، ج 1، ص 43؛ تاريخ قرآن، ص 227.

5. در صدر اسلام به كساني كه به تعليم و قرائت و حفظ قرآن مي‌پرداختند، به فنون قرائت آشنا بودند يا قرآن از حفظ داشتند ،قاري مي‌گفتند. (ر.ك: الإتقان في علوم القرآن،السيوطي، ج 1، نوع ،20،ص192 ،سال چاپ : 1416 - 1996م،ناشر : دار الفكر.

6. الاتقان، ج 1، نوع 20، ص 197.

7. همان.