چند سؤال

پرسش: چند سؤال
1-خوردن پنير چرا مكروه است ؟

پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در ابتدا بايد گفت: در يك نگاه كلي درباره احكام ديني، معتقديم هر آنچه را براي انسان (روح و جسم او) مفيد است، خداوند مباح و حلال نموده و آنچه را كه به انسان(روح و جسم او) ضرر و آسيب مي رساند، ممنوع كرده است. چيزهايي كه ضرر آن بيش تر بوده، حرام اعلام شده و آنچه ضرر و زيانش كمتر است، مكروه دانسته شده است.
روايات استحباب از يك طرف و كراهت از طرف ديگر به قوّت روايات حليّت و حرمت نيست. در عين حال در اغلب موارد فلسفه و حكمت خاصي براي آن ها بيان نشده، چه بسا با پيشرفت دانش، بشر مي تواند به برخي از آثار و اسرار و حكمت هاي احكام الهي آگاه شود.
گاهي صرفا به جهت ارزيابي ميزان عبوديت و بندگي انساني تشريع شده اند.
فوايد و زيان هايي كه از غذاها يا چيزهاي ديگر متوجه انسان ها مي شوند( و دراحكام الهي تنها حكم آن ها بيان شده) صرفا ضررها و آسيب ها جسمي و بدني نيست. چه بسا برخي به روح و روان انسان آسيب برسانند كه اين دسته امور شايد براي هميشه از دسترس دانش بشري و عقل ناقص انسان ها به دور بماند. بنا براين نبايد در احكام ديني صرفا به جنبه و آثار جسماني آن ها توجه كرد.
برخي پنير را مكروه دانسته اند ممكن است كه علت كراهت به جهت برخي موارد خاص باشد كه اطلاع دقيقي از آن نداريم، اما در عين حال بيان شده كه اگر اين مواد به همراه چيزهايي ديگر مصرف شود، كراهت نخواهد داشت لذا گفته شده:
از جمله غذاهاي مكروه خوردن پنير است كه كراهت دارد، ولي خوردن آن با گردو كراهت ندارد.(1)
ولي در عين حال اتفاقا در مورد پنير و نحوه مصرف آن روايات بسياري از معصومان سلام الله عليهم اجمعين وارد شده است كه نشان از اهميت مصرف اين ماده لذيذ غذايي همراه با توصيه هاي لازم دارد و البته آنان از پنير استفاده مي كردند. به طوري كه در احاديث ذكر شده است كه از جمله غذاهايي كه پيامبر (ص) ميل مي فرمودند، پنير بود.
أَنَّهُ النبيّ صلوات الله(ع) كَانَ يَأْكُلُ...الْجُبُنَّ.."(2)
در اين روايت نام بسياري از غذاهايي كه پيامبر(ص) ميل مي كردند آمده است كه پنير نيز از جمله آن است.
علاوه بر اين، در يكي از احاديث بيان شده است كه امام صادق (ع) به خوردن پنير رغبت داشت و او را به اعجاب وا مي داشت. عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (ع) عَنِ الْجُبُنِّ- فَقَالَ لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ طَعَامٍ يُعْجِبُنِي- ثُمَّ أَعْطَى الْغُلَامَ دِرْهَماً فَقَالَ يَا غُلَامُ- ابْتَعْ لَنَا جُبُنّاً ...(3) يعني:عبد الله ابن سليمان از راجع به پنير از امام باقر(ع)سوال كرد. حضرت فرمود: از غذايي كه مرا به تعجب وا مي دارد (مورد علاقه من است) سوال كردي!(حضرت در اين هنگام به غلامش درهمي داد كه برود پنير بخرد...
آن چه از مجموع روايات به دست مي آيد اين است كه مصرف پنير به تنهايي مكروه بوده و با ضررهايي همراه است كه اگر با گردو همراه شود، فوايد بسياري براي بدن خواهد داشت.
اما به طور اختصار ابتدا به ضررهاي خوردن پنير به تنهايي و سپس به فوايد آن كه همراه با چيز ديگر يا وقت ديگر خورده شود اشاره مي كنيم:
ضررهاي پنير:
1.پيامبر گرامي اسلام (ص) در وصيتي به مولاي متقيان فرمود:يَا عَلِيُّ تِسْعَةُ أَشْيَاءَ تُورِثُ النِّسْيَانَ أَكْلُ التُّفَّاحِ الْحَامِضِ ... وَ الْجُبُنِّ (4)
يعني: اي علي خوردن نه چيز موجب فراموشي است از جمله سيب ترش و پنير.
2.امام صادق(ع) فرمود:"الْجُبُنُّ ضَارٌّ بِالْغَدَاةِ"(5) (خوردن) پنير در بامداد زيان بار است. (كه البته ممكن است كراهت و ضررش با خوردن گردو كه در احاديث بعد مي آيد، رفع شود.
فوايد پنير:
1.امام صادق(ع) فرمود:"الْجُبُنُّ ...نَافِعٌ بِالْعَشِيِّ"خوردن پنير .....در شام سودمند است. (6)
2.پيامبر (ص)فرمود:"كُلُوا الْجُبُنَّ فَإِنَّهُ يُورِثُ النُّعَاسَ وَ يَهْضِمُ الطَّعَام‏"(7) پنير بخوريد كه آن خواب مى‏آورد و طعام را هضم مى‏كند.
3.امام صادق(ع) فرمود: الْجُبُنُّ يَهْضِمُ مَا قَبْلَهُ وَ يُشَهِّي مَا بَعْدَهُ(8) يعني:پنير غذا را هظم و اشتها را باز مي كند.
4.و همان حضرت فرمود: الْجُبُنُّ وَ الْجَوْزُ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا الشِّفَاءُ فَإِنِ افْتَرَقَا كَانَ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا الدَّاءُ "(9)پنير و گردو در هر يك از آن دو شفا وجود دارد و اگر از هم جدا شوند، در هر يك از آنها مرض موجود مى‏باشد.
پي نوشت ها:
1. محمد حسين، جواهرالكلام، نشر دار الكتب الاسلاميه تهران، 1402 ق ج36، ص 485.
2. شيخ حرّ عاملي، وسائل‏الشيعة، قم، انتشارات موسسه آل البيت،سال 1409 ه.ق، ج25، ص 34.
3. علامه مجلسي، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، ج‏46، ص 304.
4. همان، ج‏63، ص 246.
5. همان، ج‏59، ص281.
6. همان.
7. همان، ص 300.
8. همان، ج‏63، ص 107.
9. همان، ج‏63، ص 199.
پرسش: 2-چرا گوشت بعضي از حيوانات حرام يا مكروه اند؟
2-چرا گوشت بعضي از حيوانات حرام يا مكروه اند؟
پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در ابتدا بايد گفت:
در مورد دستورات ديني آنچه به طور عام از آن آگاهي داريم، اين است كه احكامي كه از طرف خداوند فرستاده شده و به وسيله پيامبر يا معصومان بيان شده، داراي مصلحت هايي براي انسان‌ها در جهت سعادت و كمال او هستند، اگر چه از آن مصالح و مفاسد واقعي آگاهي كامل نداريم، اما اين امور به حقيقت سعادت انسان بر مي گردد و ضرورتا اين امور در مورد صحت جسماني نيست، هرچند مي تواند در اين خصوص هم باشد كه مواردي از آن كشف شده و يا به مرور زمان و در اثر پيشرفت علم و دانش بشري كشف خواهد شد.
اما حرمت برخي خوراكي‏ها ي گوشتي به طور كلي از جنبه‏هاي مختلف قابل بررسي است:
از باب نمونه گوشت خوك، بر فرض كه تمامي آلودگي‏هاي ظاهري آن از بين برود، خوردن گوشت خوك، چه بسا تأثيرات منفي روحي و معنوي داشته باشد. زيرا آن طور كه گفته شده است خوك از فضولات و پس‏ مانده‏ها تغذيه مي‏كند و ميان حيوانات به عنوان حيوان بي‏غيرت! از آن ياد مي‏شود كه هيچ حمايتي از ماده خود نشان نمي‏دهد.
از سوى ديگر امروز در علم غذاشناسى ثابت شده كه غذاها از طريق تاثير در غده‏ها و ايجاد هورمونها در روحيات و اخلاق انسان اثر مى‏گذارند، از قديم نيز تاثير خونخوارى در قساوت و سنگدلى به تجربه رسيده، و حتى ضرب المثل شده است، و لذا در حديثى مى‏خوانيم:" آنها كه خون مى‏خورند آن چنان سنگدل مى‏شوند كه حتى ممكن است دست به قتل پدر و مادر و فرزند خود بزنند"
ويا مثلا خوك حتى نزد اروپائيان كه بيشتر گوشت آن را مى‏خورند سمبل بى‏غيرتى است، و حيوانى است كثيف، خوك در امور جنسى فوق العاده بى‏تفاوت و لا ابالى است و علاوه بر تاثير غذا در روحيات كه از نظر علم ثابت است، تاثير اين غذا در خصوص لااباليگرى در مسائل جنسى مشهود است.
جاى تعجب است كه بعضى با چشم خود مى‏بينند از يك سو خوراك خوك نوعا از كثافات و گاهى از فضولات خودش است و از سوى ديگر براى همه روشن شده كه گوشت اين حيوان پليد داراى دو نوع انگل خطرناك بنام كرم" تريشين" و يك نوع" كرم‏كدو" است باز هم در استفاده از گوشت آن اصرار مى‏ورزند.
تنها كرم" تريشين" كافى است كه در يك ماه 15 هزار تخم‏ريزى كند و در انسان سبب پيدايش امراض گوناگونى مانند كم خونى، سرگيجه، تبهاى مخصوص اسهال، دردهاى رماتيسمى، كشش اعصاب، خارش داخل بدن، تراكم پيه‏ها، كوفتگى و خستگى، سختى عمل جويدن و بلعيدن غذا و تنفس و غيره گردد.
در يك كيلو گوشت خوك ممكن است 400 ميليون نوزاد كرم" تريشين" باشد و شايد همين امور سبب شد كه چند سال قبل در قسمتى از كشور روسيه خوردن گوشت خوك ممنوع اعلام شد.
آرى آئينى كه دستوراتش به مرور زمان جلوه تازه‏اى پيدا مى‏كند آئين خدا، آئين اسلام است.
بعضى مى‏گويند با وسائل امروز مى‏توان تمام اين انگلها را كشت و گوشت خوك را از آنها پاك نمود، ولى به فرض كه با وسائل بهداشتى با پختن گوشت خوك در حرارت زياد انگلهاى مزبور بكلى از ميان بروند باز زيان گوشت خوك قابل انكار نيست، زيرا طبق اصل مسلمى كه اشاره شد گوشت هر حيوانى حاوى صفات آن حيوان است و از طريق غده‏ها و تراوش آنها (هورمونها) در اخلاق كسانى كه از آن تغذيه مى‏كنند اثر مى‏گذارد، و به اين ترتيب خوردن گوشت خوك مى‏تواند صفت بى‏بند و بارى جنسى و بى اعتنايى به مسائل ناموسى را كه از خصائص بارز نر اين حيوان است به خورنده آن منتقل كند.
و شايد يكى از علل بى‏بند و بارى شديد جنسى كه در كشورهاى غربى حكومت مى‏كند همان تغذيه از گوشت اين حيوان آلوده باشد.(1)
در روايات هم به نوعي نظير همين مسائل روحي و غير مادي به عنوان دليل اجتناب از خوك ياد شده است. (2) نتيجه اينكه به طور مشخص نمي توان گفت اين گونه احكام و حرمت ها جهت مشكلات بهداشتي و ايجاد بيماري هاي جسمي در انسان يا تنها به خاطر برخي آثار روحي است تا نوع پرورش و نگهداري يا فرآوري و تهيه و توزيع گوشت اين حيوان در نوع حكم شرعي آن تاثير گذار محسوب گردد، هرچند در مجموع به نظر مي رسد احتمال قوي حكم حرمت در گوشت خوك به سبب مسايل روحي و معنوي است كه در افراد به سبب خوردن آن به وجود مي آيد.
نظير همين مساله مي تواند در مورد همه حيوانات ديگر مطرح باشد. براي هر كدام معيارهاي مادي و جسماني يا معنوي و روحاني به عنوان دليل و عامل بيان حرمت از جانب شارع مقدس مطرح شده باشد كه بر ما آشكار يا پنهان باشند؛ اما براي ما آن چه لازم است، تبعيت و تسليم در برابر اين دستورات است، همان گونه كه در مورد همه امور شرعي ديگر اصل و مبنا براي ما تسليم و تعبد و پذيرش محسوب مي گردد.
در هر حال در مورد گوشت خوك چه بسا مشكلات شناخته شده جسمي و بهداشتي توسط كشورهاي پيشرفته برطرف شود اما هيچ گاه نمي توان مشكلات و صدمات روحي و معنوي آن را به واسطه تشخيص تجربي يا راهكارهاي بهداشتي منتفي نمود.
اما در مورد كراهت مصرف گوشت برخي چارپايان بايد عرض كنيم كه:
به طور كلي روايات استحباب از يك طرف و كراهت از طرف ديگر به قوّت روايات حليّت و حرمت نيست و در عين حال در اغلب موارد فلسفه و حكمت خاصي براي آنها بيان نشده؛ اما در مورد گوشت اين سه حيوان يعني اسب و الاغ و قاطر مراجع معمولا در رساله هاي توضيح المسائل حكم به كراهت مي دهند .(3)
اما در مورد دليل اين امر چنان كه در موارد قبل هم تذكر داده شد لزوما نبايد به مساله بهداستي قضيه نگريست و بر اين اساس حكم به تغيير احكام الهي توسط مراجع داد زيرا به طور كلي مراجع چنين وسعت عملي را ندارند تا در احكام الهي دست ببرند؛ بخصوص آن كه اين اصل براي مراجع روشن است كه جنبه هاي گوناگوني ممكن است در اين احكام خاص دخيل باشد.
به عنوان مثال در همين مورد خاص در برخي روايات دليل اين حرمت نياز مردم جامعه به اين حيوانات دانسته شده و در نتيجه ذبح و مصرف گوشت اين حيوانات مي تواند به نوعي موجب اختلال در امورات عادي جامعه گردد؛ امام رضا(ع) در روايتي مي فرمايند:
« أَحَلَّ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لُحُومَ الْبَقَرِ وَ الْإِبِلِ وَ الْغَنَمِ لِكَثْرَتِهَا وَ إِمْكَانِ وُجُودِهَا ... وَ كُرِهَ أَكْلُ لُحُومِ الْبِغَالِ وَ الْحُمُرِ الْأَهْلِيَّةِ لِحَاجَاتِ النَّاسِ إِلَى ظُهُورِهَا وَ اسْتِعْمَالِهَا وَ الْخَوْفِ مِنْ قِلَّتِهَا لَا لِقَذَرِ خِلْقَتِهَا وَ لَا قَذَرِ غِذَائِهَا (4) خداوند گوشت گاو و گوسفند و شتر را حلال نمود به دليل كثرت اين حيوانات و امكان دسترسي به آن ها ... و گوشت الاغ و قاطر اهلي مكروه شده به دليل نيازي كه مردم به باربري آن ها دارند و ترسي كه از ناحيه كمبود آن ها احساس مي شود نه به دليل ناپاكي گوشت آن ها و نامناسب بودن اين گوشت از حيث غذايي.»
با توجه به اين مساله روشن است كه قضاوت سطحي و صرفا بهداستي در مورد دستورات ديني چندان صحيح نيست چه در مورد گوشت حيوانات باشد و چيز هاي ديگر چون گاهي اين دستورات مخلوطي از چند حكمت مختلف و گاهي صرفا به جهت ارزيابي ميزان عبوديت و بندگي انساني تشريع شده اند.
پي نوشت ها:
1. ناصر مكارم، تفسير نمونه، نشر دار الكتبالاسلاميه، تهران، 1378ش، ج 1، 586 _587.
2. شيخ صدوق، الأمالي، انتشارات كتابخانه اسلاميه، 1362 ه.ش، ص 666.
3. آيه الله صافي گلپايگاني توضيح المسايل، نشر هاتف، قم 1388 ش، مساله 2640.
4. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، 1409 ه.ق، ج 25، ص 51.
پرسش: 5-اينكه ميگن آب ريختن روي قبور اموات ثواب دارد وتا زماني كه آ
5-اينكه ميگن آب ريختن روي قبور اموات ثواب دارد وتا زماني كه آن آب بر روي قبر باشد براي آن مغفرت مي نويسند؟
پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در باره آب ريختن بر قبر ميت بايد گفت: يكي از مستحبات پس از دفن ميّت، آب ريختن روي قبر است، بدين ترتيب كه رو به قبله بايستي و از طرف سر ميت دور تا دور قبر را آب بريزي و بقية آب را به وسط قبر بريزي.(1)
در مورد كم شدن عذاب ميت رواياتي وارد شده است. امام صادق(ع) فرمود: "تا وقتي كه خاك هاي قبر بر اثر پاشيدن آب نم داشته باشد، عذاب از ميّت برداشته مي شود.(2) البته نمي توان چنين روايتي را قطعي و يقيني دانست و شايد اين روايت ناظر به شخص خاصي باشد، اما استحباب اين عمل به جاي خود باقي است.
در وسائل الشيعه در مورد آب پاشيدن روي قبر رواياتي نقل شده است كه دلالت بر استحباب آن دارد. از ظاهر روايات استفاده مي شود كه استحباب مربوط به موقعي است كه ميت را دفن كرده و پس از آن كه قبر را از خاك پر كردند، روي آن آب بريزند. فقط از يك روايت استفاده مي شود كه امام رضا(ع) دستور داد روي قبر يونس بن يعقوب تا چهل ماه يا چهل روز آب بريزند.(3) ريختن آب بر قبر به هنگام دفن ميت از سنت رسول خدا و مستحبات است و بنا بر روايت تا زماني كه خيسي آب باشد، عذاب از ميت دفع مي گردد.(4)
با توجه به اين روايات نمي توان استحباب آن را بعد از گذشت مدت استفاده كرد.
اما برخي از فقها آب پاشيدن روي قبر را مختصّ به بعد از دفن نكرده اند، بلكه گفته اند كه هر موقع انسان موفق به زيارت اهل قبور شد، مستحب است روي قبر آب بپاشد.(5)
در روايات براي اين كار علت خاصي ذكر نشده است، اما شايد حد اقل علّت آن اين باشد كه خاك قبر در اثر پاشيدن آب سفت و محكم شود تا بدن ميّت از دستبرد حيوانات مانند گوركن مصون بماند. كشتن مورچه هم به واسطه ريختن آب اشكال ندارد.
با توجه به اين استحباب و روايات مربوط به آن، در بين عوام مردم شستن قبرها مرسوم شده و اين كار حرام يا بدعت نيست كه از آن منع شود در عين اين كه با اين شستن سنگ قبر هم تميز مي شود و نوشته هاي بر قبر، واضح مي گردد. و ممكن است احترام به ميت هم باشد.
پي نوشت ها:
1. امام خميني، تحريرالوسيله، نشر موسسه آثار امام خميني، ج 1، ص 91.
2. شيخ عباس قمي، سفينه البحار، نشر موسسه انتشارات معصومه قم، ج 2، ص 396، مادة قبر.
3. حرعاملي، وسائل الشيعه، نشر دار الحجه بيروت 1412 ق، ج 2، ص 860؛ و نيز سيد كاضم يزدي عروه الوثقي، نشر دار الكتبالاسلاميه تهران بي تا ج 1، ص 442.
4. امام خميني(ره)، تحريرالوسيله، نشر پيشيين، ج 1، ص 91؛ و نيز شيخ عباس قمي، سفينه البحار، نشر پيشيين، ج 2، مادة قبر، ص396،
5. كليني، كافي، تهران، اسلاميه، 1367 ش، ج 3، ص 200.
پرسش: چند سؤال
3-اگر كسي كه پيشنماز است خودش مي داند گناه كبيره يا صغيره انجام داده آيا درست است پيشنماز به ايستد؟
3-حق كسي را خوردن جزگناهان (ك.ص)؟
4-خوردن مني چه حكمي دارد؟وچه مضراتي ؟

6-آيا پدر ميتواند به آلت تناسلي دخترش نكاه كند؟
7-من چند وقت پشت سر پيشنمازي نماز نميخواندم چون با دلايل خودم ايشان را قبول نداشتم ودر همان مكان نماز مي خواندم بعد فهميدم كه مرجعم فرموده اگر كه اهانت وبي احترامي به نماز جماعت وامام شود جايز نيست حالا آن نماز هايي كه در آن چند وقت در آن مكان خواندم بايد قضايش را بخوانم يا نه؟
8-
پاسخ: با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
با سلام و سپاس از ارتباط تان با مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني
لطفا سوالات فقه و احكام شرعي خود را با ذكر مرجع تقليد به سامانه پيامكي مركز با شماره 30009640 و نشاني اينترنتي http://30009640.ir/sms/ بدون نياز به ثبت نام ارسال نماييد و يا با شماره تلفن 096400(بدون كد) تماس بگيريد.
اما سوالات غير شرعي در زمينه هاي مشاوره، خانواده، اخلاق، قرآن، حديث، تاريخ، اديان، اعتقادي را به همين آدرس ارسال نماييد تا پاسخگوي شما باشيم.

پرسشگر گرامی:
ضمن تشکر از ارتباط شما با این مرکز؛ با توجه به کمبودهای متعدد امکانات و کاهش اعتبارات پاسخگویی، مرکز ملی پاسخگویی ناگزیر به تغییر رویکرد و اقدام به تمرکز سامانه پاسخگویی کرده است.
از این رو پاسخ سوالات خود را از سامانه های زیر دریافت نمایید.
سامانه هاي فضای مجازی ( اينترنتي):
انجمن گفتگوی دینی: http://www.askdin.com
کانون گفتگوی قرآنی: http://www.askquran.ir
پاسخگوئی زنده اینترنتی از طریق سایت : http://www.09640.ir
سامانه پیامک(فقط احکام شرعی): به شماره 30009640 یا از طریق سایت http://www.30009640.ir
سامانه تلفني : 096400