پرسش 1:
زيارت مخصوصي كه در روز عيدغدير در روضات مقدسه خوانده مي شود كدام است؟
پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني
زيارت امين الله از جمله زيارات مخصوص روز عيد غدير خم است که جزء زيارات جامعه هم محسوب مي شود. در جميع روضات مقدسه ائمه (عليهم السلام) خوانده مي شود.(1)
پي نوشت :
1. شيخ عباس قمي، کليات مفاتيح الجنان، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1370ش، ص 637 .
پرسش 2:
جهاد اكبر جهاد با كدام نفس اماره است يا توامه؟
پاسخ:
نفس اماره يعني بسيار امر کننده به سوء و زشتي و نفس لوامه يعني بسيار ملامت کننده از زشتي.
آيات و روايات زيادى داريم که حاوى جهاد با نفس يا هوس ها و شهوت ها است . نمونه هايى از آن ها را ذکر مى کنيم. قرآن کريم مى فرمايد: "و من جاهد فإنّما يجاهد لنفسه إنّ الله لغنى من العالمين؛(1) کسى که جهاد و تلاش کند، براى خود جهاد مى کند، چرا که خداوند از همه جهانيان بى نياز است".
در جاى ديگر مى فرمايد: "أفمن کان على بيّنةٍ من ربّه کمن زيّن له سوء عمله واتّبعوا أهواء هم؛(2) آيا کسى که دليل روشنى از سوى پروردگارش دارد، همانند کسى است که زشتى اعمالش در نظرش آراسته شده و از هواى نفس پيروى مى کنند؟".
در جاى ديگر مى فرمايد: "بل اتّبع الّذين ظلموا أهوآءهم بغير علمٍ فمن يهدى من أضلّ الله و ما لهم من ناصرين؛ (3) ولى ظالمان بدون علم و آگاهي، از هوى و هوس هاى خود پيروى کردند! پس چه کسى مى تواند آنان را که خدا گمراه کرده است، هدايت کند؟! و براى آن ها هيچ ياورى نخواهد بود!".
نيز مى فرمايد: "والّذين جاهدوا فينا لنهدينّهم سبلنا و انّ الله لمع المحسنين؛(4) آن ها که در راه ما (با خلوص نيّت) جهاد کنند، قطعاً به راه هاى خود، هدايت شان خواهيم کرد و خداوند با نيکوکاران است".
اما روايات: در روايتى رسول اکرم(ص) فرمود: "أفضل الجهاد، من جاهد نفسه الّتى بين جنبيه؛(5) برترين جهاد، جهاد شخصى است که با هواى نفس خود که در پهلوي اوست، مجاهده کند".
پيامبر(ص) از اين جهاد، به جهاد اکبر ياد فرمود. علي(ع) مى فرمايند: "غاية المجاهدة ان يجاهد المرء نفسه؛(6) نهايت مجاهده و جهاد، جهاد انسان با نفسش مى باشد".
نيز فرمود: "لا فضيلة کالجهاد، ولاجهاد کمجاهدة الهوي؛(7) هيچ فضيلتى همانند جهاد نيست و هيچ جهادى همانند مجاهدة با هواى نفس نيست".
نيز فرمود: "إعلموا أنّ الجهاد الاکبر، جهاد النّفس، فاشتغلوا بجهاد أنفسکم تسعّدوا؛(8) بدانيد جهاد با نفس، جهاد اکبر است، پس به جهاد با هواهاى نفس تان مشغول شويد تا سعادتمند شويد".
ثمرة جهاد با نفس را علي(ع)، مغلوب شدن نفس مى داند: "ثمرة المجاهدة قهر النّفس".(9) در روايتى پيامبر گرامى اسلام(ص) مى فرمايد: "جاهدوا أهواءکم تملّکوا أنفسکم؛(10) با هواهاى نفس تان مجاهده کنيد تا مالک نفس هايتان شويد".
در روايت ديگرى مى فرمايد: "جاهدوا أنفسکم بقلّة الطّعام والشّراب،تظلّکم الملائکه و يفرّ عنکم الشّيطان؛(11) با هواهاى نفس تان با کم خوردن طعام مجاهده کنيد تا ملائکه شما را زير چترشان (بال شان) بگيرند و شيطان از شما فرار مى کند".
از آيات و روايات ذکر شده و روايات ديگر استفاده مي شود منظور از اين نفس ،نفس اماره است که انسان را دائماً به بدي و کارهاي ناشايست دعوت مي کند.در واقع جهاد و مبارزه با نفس هم مراد نيست، بلکه مبارزه با هوا و هوس نفس مورد نظر است ،زيرا خواسته ها و هواهاي دنيوي و مادي و شهواني نفس است که انسان را از مسير اصلي خود و صراط مستقيم دور مي کند . چون عهده دار اين امر نفس اماره است ، مبارزه با نفس اماره مد نظر است.
پايدار باشيد.
پي نوشت ها:
1. عنکبوت(29) آية 6.
2. محمد (47) آية 14.
3. روم(30) آيه 29.
4. عنکبوت، آية 69.
5. ميزان الحکمه، ج1، ص 453، الجهاد الاکبر، حديث 2745.
6. همان حديث 2746.
7. همان، حديث 2747.
8. همان، حديث 2748.
9. همان، ص 454، حديث 2758.
10. همان، ص 455، حديث 2766.
11. همان، حديث 2768.
پرسش 3:
تفسير قرآني الميزان اثر كيست؟
پاسخ:
تفسير الميزان در 20 مجلد. اثر مرحوم علامه سيد محمد حسين طباطبائي (ره) مي باشد.
پرسش 4:
سوره هايي كه داراي سجده واجبند، كدامها هستند؟
پاسخ:
در 4 سوره از قرآن آيه هايي است که تلاوت کننده يا کسي که به تلاوت گوش مي دهد، بايد با تلاوت يا شنيدن آن ها سجده کند :
آيه 15 سوره سجده(سي و دومين سوره )
آيه 37 سوره فصلت(چهل و يکمين سوره )
آخرين آيه سوره نجم(پنجاه و سومين سوره )
آخرين آيه سوره علق(نود و ششمين سوره ).
پرسش 5:
خواندن كدام سوره براي پسران مجرد و كدام سوره براي دختران توصيه شد؟
پاسخ:
روايتي كه توصيه قرائت سوره اي خاص براي دختر و پسرهاي مجرد داشته باشد نيافتيم. اما در روايتى از حضرت اميرالمؤمنين(ع) نقل شده كه سوره يوسف را به زنان ياد ندهيد.
اين روايت در كتاب شرف كافى از جهت سند به صورت مرفوعه (1) نقل شده و سند آن ضعيف است. اگر از ضعف سند آن چشم پوشى كنيم، شايد ناظر به اين معناست كه اگر قرار باشد يك سوره از سوره هاى قرآن را به زنان خود ياد ندهيد، آن سوره سوره يوسف نباشد، چون در آن شرح عشق بازي هاى همسر عزيز مصر آمده است. اين احتمال از آن جا تقويت مى شود كه در آن روايت گفته شده كه به زنان سوره يوسف را ياد ندهيد،بلكه سوره نور را ياد بدهيد. متن روايت چنين است:
« لَا تُعَلِّمُوا نِسَاءَكُمْ سُورَةَ يُوسُفَ وَ لَا تُقْرِءُوهُنَّ إِيَّاهَا فَإِنَّ فِيهَا الْفِتَنَ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَةَ النُّورِ فَإِنَّ فِيهَا الْمَوَاعِظَ؛ (2)
به زنان خود سوره يوسف را ياد ندهيد و آن را بر آنان نخوانيد كه در آن آزمايش هاست، بلكه به آنان سوره نور را ياد بدهيد كه در آن پندهاست.»
شبيه اين روايت از پيامبر(ص) نيز نقل شده و در آن نيز سوره يوسف با سوره نور مقايسه شده است. مفهوم سخن آن است كه اگر بنا باشد سوره اى از سوره هاى قرآن را به زنان خود ياد بدهيد و يا آن را بر آنان بخوانيد، آن سوره سوره يوسف نباشد، بلكه سوره نور باشد كه در آن احكام مربوط به زنان مخصوصاً مسائل حجاب بيان شده است . اين مطلب ناظر بر حُسن انتخاب است . مانع از آن نيست كه اگر تمام قرآن و يا چندين سوره از قرآن به زنان ياد داده شود، سوره يوسف از آن استثنا باشد، بلكه در چنين حالتى ياد دادن سوره يوسف به زنان اشكالى ندارد.
پي نوشت ها:
1. مرفوعه به روايتي گفته مي شود كه از وسط يا آخر سند يك رواي يا بيش تر حذف شده و به لفظ رفع در آن تصريح شده باشد .جزء احاديث ضعيف محسوب مي شود.
2. كليني، كافي، تهران، دار الكتب الإسلامية، 1407 ه ق، ج 5 ،ص 516.
