بالوالدین احسانا یعنی چی؟

پرسشگر گرامي، با سلام و سپاس از ارتباط­تان با اين مركز
برای روشن شدن پاسخ، به دو نکته توجه کنید:
اول:
خداوند متعال نعمت هاي فراواني به ما ارزاني داشته که پدر و مادر، جزو نعمت هایی است که خداوند متعال آن را به انسان عنایت نموده است. قدردانی و سپاس از این نعمت خداوندی، مانند سایر نعمت ها بر هر انسانی لازم و واجب است. از آن جایی که پدر و مادر، سمبل نیکی و احسان به فرزند هستند و از جان و مال خود برای پرورش او مایه گذارده‏اند، سزاوارترین انسان‏ها برای احترام و قدردانی‏اند. بهترین احترام و قدرشناسی، محبت و اطاعت از آن‏ها است.
خداوند در قرآن کریم می‏فرماید: «وَ قَضی ربّک الاّ تعبدوا الاّ ایاه و بالوالدین احساناً، اِمّا یبلُغَنَّ عندک الکَبر احدُهما او کلاهما فلا تقل لهما اُفٍّ وَلا تنهر هما و قل لهما قولاً کریما؛ (1)
پروردگار تو فرمان داد که جز او نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. هر گاه یکی از ایشان یا هر دو نزد تو به پیری رسند، به آن ها اُف (سخن ناخوش) مگو و بر آن ها بانگ و فریاد مزن و با ایشان گفتار نیکو بگو».
در منطق اسلام، معنای "و بالوالدین احسانا"، مجموعه رفتارها و اعمالی است که بیانگر حفظ حدود و رعایت تواضع و فروتنی در مقابل والدین است که رفتار نیکو و برخورد نرم و آرام، از جمله مصادیق آن است.
اما به این معنا نیست که قرآن و روایات معصومان، از فرزندان می خواهد دربست تمام نظریات پدر و مادر را بپذیرند؛ بلکه مهم این است که فرزندان از جدل و بحث های بیهوده که ممکن است به تیرگی روابط و موجب ناراحتی پدر و مادر بینجامد، اجتناب ورزند؛ یعنی برای پدر و مادر حریم قائل شوند و شرایط سنی آن ها را در نظر بگیرند.
در مواردی که با والدین اختلاف نظر دارید، می‌توانید با رعایت ادب و متانت و حفظ جایگاه پدر و مادر، نظر خود را در موضوعات مختلف بیان کنید و از منطق خود دفاع نمایید. والدین نیز نباید توقع داشته باشند که فرزندشان همیشه پیرو نظریات آن‌ها باشد. بنابراین، اگر پدرتان در امور اقتصادی شریک شما نیستند، اطلاع ایشان از کم و کیف برنامه های اقتصادی شما لازم نیست و می توانید او را در جریان فعالیت های اقتصادی خود قرار ندهید. اما این برخورد نباید سبب تیرگی روابط و موجب ناراحتی پدرتان شود. می توانید برای این که حساسیت ایشان نسبت به این مقوله از بین برود، ایشان را در جریان برخی از برنامه های اقتصادی خود بگذارید و یا با او مشورت کنید و از ایشان نظر بخواهید تا اعتمادشان جلب شود. بنابراین، نباید دروغ بگویید؛ حتی توریه هم لازم نیست.
دوم:
در برخورد با همسرتان باید به گونه ای عمل کنید که ایشان از شما رنجیده نشود. از این رو، توجه ویژه و احترام به او را فراموش نکنید. همراهی همسرتان، نقش مؤثری در موفقیت های شما در کار و فعالیت های اجتماعی دارد؛ زیرا زندگی مشترک بین زن و شوهر، یک ارتباط دوسویه بین دو نفر است که در تمامی ابعاد جسمانی و روانی شریک یکدیگرند. بدیهی است یک زندگی مشترک مناسب، مهر و ارادت می طلبد، ایثار و گذشت دارد، احترام گذاشتن به احساسات و عواطف همسر دارد، خوشرویی و خوشگویی می خواهد، آغوش و نوازش و شور و مهر و عشق نیاز دارد. گذشتن از خواسته های خود در مسیر رضایت و رفاه و راحتی شریک زندگی خود را به همراه دارد و ... . اگر چه «وظایف»، محدوده عمل آدم ها را مشخص می کند، ولی یک زندگی گوارا و دلنشین را نمی توان تنها بر حسب تذکر وظایف افراد شکل داد. وظایف برای پیشگیری از تخطی افراد است؛ نه شکل دهنده یک زندگی زیبا و دلچسب. بنابراین، نقش همسرتان را در کمک به شما در حل این مسئله دست کم نگیرید. با او صحبت کنید و به خواسته های او احترام بگذارید.
در هر حال، دو مسئله وجود دارد:
یکی احترام به پدر و مادر که همیشه باید باشد.
دوم اطاعت از آن ها که این همیشگی نیست و مشروط به آن است که سبب ورود در گناه یا ترک واجب و یا ظلم به دیگران نباشد. البته اگر خواست و دستور والدین موجب گناه یا آزار و تضییع حق دیگران نشود و اختلال در زندگی و مانند آن ایجاد نکند، اطاعت از آنان واجب است.
منتظر نامه های بعدی شما هستیم.

پی نوشت:
1. اسراء (17)، آیه 23 - 24.