پرسش 48 . آیا توبه از هرگناهى (کوچک و بزرگ) لازم است؟

از آیات و روایات استفاده مى‏شود که توبه مخصوص گناه ویژه‏اى نیست و شخص خاصى را نیز شامل نمى‏شود. خداوند نسبت به هر عمل زشت و هرظلم و ستم و اسرافى، وعده پذیرش توبه را داده و در آیه « توبوا الى الله جمیعاً»200 هرگناهکارى دعوت به توبه شده‏است. در این جهت فرقى بین گناه کبیره و صغیره نیست.
وعده پذیرش توبه به صورت مطلق و دعوت به توبه به صورت همگانى، مستلزم مطلوبیت توبه براى همه گناهان است. البته چون هدف از توبه، پاک کردن آثار گناه است، اگر واقعیت گناه به گونه‏اى باشد که در پرتو عمل یا عامل دیگرى خود به خود پاک گردد، در این صورت توبه لازم نخواهد بود و عامل دیگرى تأثیرگذار است، مثلاً در مورد گناهان کوچک، قرآن مجید یادآور مى‏شود که ترک گناه کبیره مایه بخشودگى گناهان صغیره خواهد بود: « اًِّنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تَنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرُ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ؛ هرگاه گناهان بزرگى را که از آن نهى شده‏اید، ترک کنید، خدا گناهان کوچک شما را مى‏بخشد».201 در این فرض که گناه کبیره ترک شده، تقواى روحانى در انسان ایجاد مى‏شود که آثار گناه کوچک را برطرف مى‏سازد، یعنى عامل آمرزش چنین گناهى موجود است و توبه منتفى مى‏باشد.202 البته روشن است گناه صغیره در صورتى که تکرار شود و یا با بى‏اعتنایى و غرور و طغیان انجام گیرد، دیگر صغیره نخواهد بود و به کبیره تبدیل مى‏گردد.