چرا به حضرت على(ع) امیرالمؤمنین گفته مىشد ؟
امیرالمؤمنین به معناى لغوى آن؛ یعنى امیر و فرمانده و رهبر مسلمانان.(1)
مطابق معناى لغوى به پیامبر مىتوان امیرمؤمنان؛ یعنى رهبر و فرمانده مسلمانان گفت. به خلفاى راشدین و خلفاى اموى و عباسى و یا همه کسانى که توسط شورا و اصحاب اهل حل و عقد انتخاب شدهاند ، نیز اطلاق مىگردد.(2)
بر همین اساس خلفاى اسلامى خود را امیرمؤمنان مىخواندند.
اما در یک معنای ویژه این لقب اختصاص به حضرت علی دارد و تنها به آن حضرت سزاوار و شایسته است که گفته شود امیرالمؤمنین . اگر در روایات عنوان امیرالمؤمنین از القاب خاص على(ع) شمرده شده،(3) با همین معنا در ارتباط است،و آن معنا دربردارنده وصایت و خلافت بلافصل پیامبر است؛ با توجه به این معنا امیرالمؤمنین تنها شامل امام علی(ع) مىشود، چون جز او کسى جانشین بلافصل نیست ؛ به همین خاطر، این لقب براى دیگران و حتى امامان معصوم (ع) اطلاق نشده است.
شخصى از امام صادق(ع) پرسید: آیا روا است که به امام زمان(ع) به عنوان "سلام بر تو، اى امیرمؤمنان" سلام یاد کرد؟ امام فرمود: نه، زیرا خداوند تنها على را به این لقب نامیده است. نه قبل او کسى به این لقب نامیده شده و نه پس از او.
اختصاص لقب امیرالمؤمنین به امام على(ع) به جهت نصب به مقام امامت و خلافت توسط پیامبر است؛ یعنى بعد از پیامبر باید او امیر و حاکم مسلمانان باشد و مردم باید به این مهم آشنا شوند. با توجه به این معنا است که پیامبر فرمود: "اگر مردم مىدانستند در چه زمانى على به این لقب ملقب گردید، هرگز منکر فضایل او نمىشدند، زیرا على در زمانى که آدم بین روح و جسد بود، ملقب به این لقب شد؛ زمانى که خداوند فرمود: آیا من پروردگار شما نبودم؟ گفتند: بلى. فرمود: من پروردگار شمایم و محمد پیامبر شما است و على امیر شما است".(5)
در برخى از روایات بیان شده که حتى در زمان پیامبر نیز توسط ایشان، از على(ع) به امیرمؤمنان یاد شده است. (6)
پىنوشتها
1- دایرةالمعارف تشیع، ج2، ص 522
2- همان، ص 522 – 523
3- همان، ص 522
4- کافى، ج1، ص 411؛ بحارالانوار، ج24، ص 211؛ مظهر ولایت، ص 41 .
5 - ینابیع الموده، ج 2، ص 63؛ بحارالانوار، ج9،ص 256؛ مظهر ولایت، ص 40
6- بحارالانوار، ج35، ص 37؛ ارشاد مفید، ص 42
