پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
راه تاثیر دعا چیست؟

باعرض سلام می خواستم بدانم که ما باید چه کاریانجام دهیم تا دعاهایی که می خوانیم در همه ی اعمال ما تاثیر بگذارد. باتشکر

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از اعتماد و ارتباط تان با اين مرکز
دعا به عنوان يک "عبادت "مثل نماز است که هميشه و در هر حال مطلوب وپسنديده است .تأثير زيادي در قبولي اعمال ، اجابت دعا ها و در روح و روان و در افزايش معنويت انسان مي گذارد، اگر چه حاجات ويا همه حاجاتش برآورده نشود . منظورتان از تأثير گذاري دعا در همه اعمال چيست ؟ به بيان ديگر اگر منظورتان اين است که چه کار کنيم تا دعاهايي که در زمينه ها و موضوعات مختلف مي کنيم ، مؤثر باشد و به اجابت نزديک و مقرون گردد .پاسخ اين است که استجابت دعا مقدمات ،آداب و شرايط دارد 0چنان که مستجاب نشدن دعا ها علت يا عللي دارد .ممکن است موانعي جلوي استجابت را سد کرده باشد يا «راه و روش »دعا کردن و«آداب » آن را رعايت نکرده و يا مصلحتي در تأخير و يا عدم اجابت دعا وجود دارد.
اما چون مي دانيم خداوند "خير"و"صلاح"و"منفعت"و"عاقبت به خيري"بنده اش را مي خواهد ،نتيجه دعا هر چه باشد، رحمت و منفعت است.در ذيل به برخي از آداب و شرايط و موانع استجابت دعا اشاره مي شود . ليکن لازم است پيش از ذکر آن به نکات مهمي توجه کنيد .
نکات مهم:
خداوند به بندگانش وعده داده که دعاي آنان را اجابت مي کند. شکي نيست که دعاها اجابت مي شود. اما بايد توجه داشت که :
1- استجابت دعا شرايطي دارد، چنان که عدم استجابت دعا نيز معلول عوامل و موانعى است.
2- اجابت دعا به اين معني نيست که هر چيزي را که مي خواهيم، به همان شکل و به همان کيفيت و در همان زمان به ما داده شود.
اميرمؤمنان(ع) در نامه اي به فرزندش مي­فرمايد:
"دير اجابت نمودن خدا، ‌تو را نااميد نكند كه بخشش، ‌بسته به مقدار درخواست است. چه بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولاني تر گردد و بخشش او كامل تر شود. چه بسا چيزي را خواسته اي، به تو نداده، ولي در عوض چيزي بهتر از آن را در دنيا به تو داده و يا در آن دنيا خواهد داد، يا بهتر آن بوده كه آن را در دنيا از تو باز دارد. زيرا چه بسا انسان چيزي را طلب نمايد كه اگر به او داده شود، ‌موجب تباهي دين و دنياي او گردد". (1)
قرآن مي فرمايد:
چه بسا چيزي را که خير مي­پنداريد، اما شر شما در آن است، چه بسا چيزي را شر مي پنداريد که خير تان در آن است .خدا مي داند و شما نمي­دانيد(2).
ممکن است به دلايل بسيار شناخته شده که اکنون جاي طرح آن ها نيست، يا به دلايل ناشناخته، حاجتي بر آورده نشود. بيمار شفا نيابد، باران نبارد، با كسي كه دوست دارد، ازدواج صورت نگيرد. صاحب فرزند نشود. مال و ثروتي که دنبالش بود، به دست نيايد و. . . اما هيچ به معناي اجابت نشدن دعا نيست.
هر دعايي اجابت مي­شود، اما چگونه، چه وقت، کجا، با چه کيفيت و در چه حالت و. . . اموري است که خداوند بر اساس خير و مصلحت بنده­اش تنظيم مي­کند.
از روايات استفاده مي شود كه هيچ دعايي بي اثر نيست. هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد، پس هر دعائي به اجابت مي رسد، اما گونه هاي استجابت مختلف است.
امام سجاد(ع) مي فرمايد: "دعاي مؤمن يكي از سه فايده را دارد:
براي او ذخيره مي گردد يا در دنيا برآورده مي شود يا بلايي را كه مي خواست در دنيا به او برسد، ‌از وي دور مي کند". (3)
اگر كسي بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا در دنيا، چه پاداشي براي او در آخرت در نظر گرفته است، هرگز نا‌اميد نمي شود. امام صادق(ع) مي فرمايد:
"روز قيامت خداوند متعال مي فرمايد: اي بنده من!‌ مرا خواندي و اجابتت را به تأخير انداختم. اكنون ثواب و پاداش تو چنين و چنان است. پس مؤمن آرزو مي كند كه كاش هيچ دعايي از او در دنيا اجابت نمي­شد، براي ثواب و پاداش نيكي كه مي بيند". (4)
بنابراين توصيه مي­شود، در ضمن حفظ اعتماد و توكل به خدا، در مورد دعا و معناي آن و اجابت و معناي اجابت و. . . آگاهي و شناخت خود را بيش تر كنيد، تا اعتماد و تكيه و طلب از خدا، همراه با شناخت بيش تر و ايمان مستحكم صورت گيرد.
آداب وشرايط دعا
از نظر اسلام، دعا آدابي دارد، که موجب کمال دعا، و والايي و رفعت مرتبه و فزوني تأثيرگذاري آن مي‌شود. امام صادق (ع) مي‌فرمايد: «آداب دعا را حفظ کن . ببين چه کسي را مي‌خواني و چگونه مي‌خواني و براي چه مي‌خواني».(5)
اولين و مهم ترين شرطش آن است که دعا از سينه اي پاک وقلبي پاکيزه باشد .چنان که امير المؤمنين عليه السلام مي فرمايد :خير الدعا ما صدر عن صدر نقيّ و قلب تقيّ (6)گام اول ومهم ترين آن در پاک شدن قلب ،«توبه حقيقي »از همه گناهان است 0
شخصي از امام صادق (ع) سوال کرد: خدا در قرآن مي‌فرمايد: « ادعوني استجب لکم» ولي او را مي‌خوانيم و اجابت نمي‌شود! حضرت فرمود: «آيا خدا خُلف وعده مي‌کند؟» عرض کرد: نه، فرمود: «پس علت چيست؟» عرض کرد: نمي‌دانم. حضرت فرمود: «هر کس دستورهاي الهي را اطاعت کند و او را با شرايط و آداب دعا کند، خداوند دعايش را مستجاب مي‌کند».(7)
شخصي خدمت امام صادق(ع) عرض کرد: دو آيه در قرآن است که تأويل و معناي آن را نمي‏دانم. يکي «ادعوني استجب لکم» است، که ما هر چه دعا مي‏کنيم، اجابت نمي‏شود. حضرت فرمود: «من سر عدم اجابت دعاي تان را به شما مي‏گويم. اگر تو خدا را در آن چه دستور فرموده، اطاعت کني و آن گاه او را بخواني، دعايت را اجابت مي‏کند، ولي تو با (دستورهاي) او مخالفت کرده ، نافرماني‏اش مي‏کني. او نيز اجابت نمي‏کند. با اين حال، اگر خدا را از راهش بخواني - اگر چه گناهکار باشي - خدا دعايت را مستجاب مي‏کند».
آن شخص پرسيد: راه دعا چيست؟ فرمود: «نماز که خواندي، ابتدا تمجيد کرده، او را به بزرگي مي‏ستايي و به هر نحو که مي‏تواني، حمد و ستايش مي‏کني، سپس بر پيامبر(ص) و آلش درود مي‏فرستي و به تبليغ رسالتش گواهي مي‏دهي، بر ائمه هدي سلام مي‏دهي، آن گاه نعمت‏هاي خدا را بر خود مي‏شماري و او را به خاطر آن ها ستايش و شکر مي‏کني. بعد به گناهان خود يکايک اعتراف مي‏کني . هر کدام را که به ياد داري، اقرار مي‏نمايي. هر کدام را به خاطر نداري، به طور سربسته به زبان مي‏آوري .از همه گناهان به درگاه خدا توبه مي‏کني . تصميم مي‏گيري که ديگر گناه نکني .از روي پشيماني و صدق نيت و خلوص، و در بيم و اميد از آن ها استغفار و طلب آمرزش مي‏کني، سپس مي‏گويي:
«اللهم اني أعتذر اليک من ذنوبي و استغفرک و أتوب اليک .فأعنّي علي طاعتک و وفّقني لما اوجبت علي من کلّ ما يرضيک .فانّي لم أر أحداً بلغ شيئاً من طاعتک إلاّ بنعمتک عليه قبل طاعتک ، فأنعم علي بنعمة أنالُ به رضوانک و الجنةَ».
بعد از رعايت اين مراتب، حاجت خود را بخواه، که اميدوارم خدا نااميدت نکند و حاجتت را برآورد».(8)

پي‌نوشت‌ها:
1. نهج البلاغه، خطبه 31.
2. بقره (2)آيه 216.
3. تحف العقول، ص202.
4. تفسير نمونه، ج 11، ص 101، پاورقي
5. بحارالانوار، ج 90، ص 322.
6. الکافي ،ج2،ص468
7. مکارم الاخلاق، ج 2، ص 20.
8. الميزان، ج 2، ص 37